Wędrówki po internecie. Noworoczny remanent i nowości

Początek roku skłania do refleksji i do spojrzenia na czas miniony. Rok to z jednej strony nie tak długi okres, ale z drugiej - w ciągu dwunastu miesięcy wiele się może wydarzyć. Z tego co zaobserwowałem, choćby na jesiennych targach sztuki w Warszawie i usłyszałem od marszandów oraz artystów, miniony rok nie był taki zły. Cieszy to i pozwala mieć nadzieję, nie tylko na pewną stabilność ale i być może na wzrost popytu co poprawi humory w tej branży - marszandom i twórcom. Czego im szczerze życzę. Przechodząc do działki, która uprawiam, czyli do poloniców na aukcjach w świecie chciałbym przypomnieć co ciekawsze minione wydarzenia.

W styczniu 2014 r. w Filadelfii w domu Freemansa licytowano z 70.000 $ aż do 115.000 $ „Na patrolu” Józefa Brandta, olej z 1881 roku. Także tam cena „Mężczyzny jedzącego raki” Romana Kramsztyka poszybowała z 20 tysięcy na 43.700 $. W lutym w Londynie u Bonhamsa, 4 we wtorek, cena dzieła z 1924 r. Eugeniusza Zaka pt. „Pijący mężczyzna” wzrosła z 30.000 do 90.100 GBP. 9 kwietnia u Boisgirarda w Paryżu zapłacono za „Portret Blanche Mezier” pędzla Olgi Boznańskiej 30.000 €, a w tym samym domu, 26 czerwca, autorstwa tej samej malarki, „Portret Heleny Istrati” osiągnął 82 .000 €. Także w Paryżu, 4 czerwca kupiono za 169.500 € lampę „Usta” Aliny Szapocznikow, a prawdziwym hitem była sprzedaż w Londynie, 26 czerwca u Soteby`ego obrazu Tamary Łempickiej „Zuzanna w kąpieli” z 1938 r. za 2.378.500 GBP.

W ostatnich miesiącach minionego roku pojawiło się kilka dzieł, które nie tylko ze względu na ceny zasługują na uwagę. W listopadowych Wędrówkach nie wymieniłem aukcji w domu MacDougall`sa w Londynie , która odbyła się 26 listopada, ponieważ gdy oddawałem tekst do Artinfo nie był wyświetlony katalog w internecie. Londyńska firma specjalizuje się w sztuce rosyjskiej, dawnej i nowej. W listopadzie wystawiono tam 6 olejnych obrazów „ruskich” Polaków - z nr. 9 Stanisława Żukowskiego „Wnętrze z rzeźbą”, które sprzedano za 56.257 GBP, Henryka Siemiradzkiego z nr. 34 „Idyllę”, z dawnej kolekcji Fibaków i B.Piaseckiej, zakupiono za 622.200 GBP, natomiast „Akt męski” z 1865 r., tegoż autora, ceniony na 45-60.000 GBP spadł z licytacji. Kolejne dzieła, nie mniej interesujące, nie znalazły nabywców. Były to - Stefana Bakałowicza ilustracja do „Quo Vadis”

Henryka Sienkiewicza z 1897 r. szacowana na 25-35.000 GBP, Wilhelma Kotarbińskiego - „Wieczorne marzenia” za 60-90.000 GBP i „Dama i paw” za 8-12.000 GBP. 3 grudnia ubiegłego roku, pojawiły się dwa dzieła Maksa Gierymskiego - u Neumeistra w Monachium „Spacer uliczką małego miasteczka” sprzedany za 18.000 €, a więc poniżej ceny szacunkowej, która wynosiła 25-30 tys.€ i w Sztokholmie w Auktionsverk, gdzie za „Naukę konnej jazdy” zapłacono 1.600.000 SEK.

Na rynkach zagranicznych w 2014 r. wśród autorów nas interesujących dawniejszych oraz przed i po wojennych, nadal liczną grupę stanowili artyści kojarzeni z szeroko pojętą „Ecole de Paris”. Z przykrością trzeba stwierdzić, że jest to generacja odchodząca, a prace pojawiające w handlu są coraz bardziej przesiane i mniej interesujące. Cieszy natomiast, że nadal na światowym rynku pojawiają się, co prawda mniej liczni, polscy artyści wiązani z krajową awangardą lat 40. i 60. XX wieku w osobach m.in. Kobzdeja, Opałki, Fangora, Lebensteina, Winiarskiego, Dominika, Kantora, Gierowskiego, Szapocznikow, Stażewskiego, Beksińskiego czy Tarasina. Obok nich, jak wiadomo, zostali zauważeni przez zagranicznych marszandów, zwłaszcza po 2000 r., Sasnal, Uklański, Bujnowski, Mitoraj, Bałka, Maciejowski, Elsner czy Paulina Ołowska. Wydawało mi się niegdyś, że wymienieni wyżej, dzisiaj dojrzali już twórcy z pokolenia lat 70., ułatwią młodszym wstęp na parkiet aukcyjny i pomogą im zaistnieć w świecie. A tym czasem nic takiego się nie wydarzyło. Czterdziestolatkowie są widoczni, na wystawach i w domach aukcyjnych, a młodych jak na lekarstwo. W tej sytuacji, wobec „inwazji” artystów z Rosji, Chin, krajów arabskich, z południowej Ameryki, itd. coraz trudniej przychodzi wyśledzenie na aukcjach znaczących i mniejszych domów w Europie i USA, nowych nazwisk polskich młodych twórców. Albo szczęście ich omija, albo z talentami coś niekoniecznie. Mam niejakie przekonanie, że winić można, w części, sposób kształcenia plastyków, a zwłaszcza zaniedbania w opanowaniu warsztatu. Przy tym, w promocji, albo brak koordynacji między działaniami Instytutu Kultury im. A. Mickiewicza a poszczególnymi krajowymi galeriami lub domami aukcyjnymi, które lansują „Młodą sztukę” albo, jak zwykle, brakuje pieniędzy na ten cel. Miejmy nadzieję, że pod przewodem premiery - lekarza znajdzie się i na to lekarstwo.

Tuż po Nowym Roku, 2 stycznia 2015 r., w Tel Avivie w domu Montefiore na aukcji zostały wystawione 3 prace - z nr. 118 Konstatntego Szewczenki „Rozmowa dwóch rabinów”. Jest to jedna z wersji sceny, którą malarz często powtarzał i która została sprzedana za 299 $. Tamże z nr. 193 wystawiono Alfreda Aberdama płótno „Konie i jeźdźcy” z 1956 r. Obraz ten nie ma szczęścia bo był już dwukrotnie pokazywany - w listopadzie 2013 i we wrześniu 2014 r. - bez rezultatu i tym razem po raz trzeci spadł. Trzecim dziełem, z nr. 194 byli „Szpiedzy” Leopolda Gottlieba (olej, papier), którzy spadli w listopadzie 2013 r., a tym razem znaleźli kupca za 748 $.

Kolejne dwie aukcje odbędą się 13.01.15 w Brukseli, gdzie jednego dnia konkurują ze sobą Galerie Moderne i Hotel de Ventes Vanderkindere. W Galerie z nr. 178 będzie Jana Peszki „Matka z dzieckiem”, pastel ceniony na 1800-2400 €, natomiast w Vanderkindere, z nr. 147 Mieczysława Rakowskiego „Nieznana uliczka” z 1929 r., za 200-300 €. Kilka dni potem, w niedzielę 18 stycznia w Wersalu, w domu Erica Pillona na aukcji „300 obrazów nowoczesnych i współczesnych” z nr. 154

Igor Talwiński, Śpiąca

będzie oferowana Igora Talwińskiego „Śpiąca”, ol. za 1300 - 1500 €. O Igorze Talwińskim, który w 1951 roku zadebiutował na Salonie paryskim, pisałem po raz pierwszy w maju i w październiku 2012 roku. Specjalizował się w malowaniu portretów i seksownych, ale nieco za słodkich, aktów młodych dziewcząt, takich pin-up girls, które się podobały nie tylko we Francji, bo artysta prócz Paryża wystawiał w Londynie i w Nowym Jorku i za swą twórczość był nagradzany medalem i dyplomem przez Radę Paryża. Obok Talwińskiego u Pillona, z nr. 185, pojawi się pastel Jana Lambert-Ruckiego „Rodzina” za 300-400 €.

Kieruję się w poszukiwaniach obrazów coraz bardziej na Zachód - po Belgii, Francji kolej na Londyn, a potem USA. W Londynie u Christiego, 21 stycznia, na licytacji XIX-wiecznej sztuki europejskiej pod nr. 91 będzie para obrazów z przedstawieniami jeźdźców - żołnierzy, "Huzara" i "Kirasjera", za 5-7.000 GBP. Obrazy przypisywane są Wojciechowi Kossakowi, ale moim zdaniem są za bardzo „wylizane” jak na dzieła Kossaka z okresu berlińskiego (1895-1902) kiedy Wojciech malował dla cesarza Wilhelma II cykl obrazów batalistycznych. Było to już po namalowaniu panoram „Racławice” i „Berezyna” kiedy zmienił sposób malowania na bardziej impulsywny, z szerokimi pociągnięciami pędzla.

W USA,  27 stycznia w Filadelfii, w domu Freemansa na aukcji sztuki europejskiej wystawiona zostanie z nr. 173 scena przedstawiająca, wg katalogu „Transport złota na Syberii”, a autorem tejże ma być F.(ranciszek?) Majewski, malarz polski z XIX w. Duży obraz olejny wyceniony został na 4-6.000 $. W dostępnych mi źródłach nie natrafiłem na takiego malarza, więc nie mogę wiele o nim powiedzieć. Wydaje się, że może to być malarz z przełomu XIX/XX wieku, który mógł studiować w Monachium, bowiem w jego obrazie widać pewne koneksje z twórczością Józefa Brandta i innych batalistów ze szkoły monachijskiej. Tytuł dzieła też nie wydaje mi się adekwatny. Dlaczego ma to być transport złota, kiedy scena przypomina rodzaj szlacheckiej lub kozackiej szlichtady? Ale jest jak jest.

F. Majewski, "Transport złota na Syberii "
 

Pod koniec miesiąca, 30 stycznia, w Nowym Jorku na licytacji starych mistrzów i XIX-wiecznej sztuki europejskiej w Sothebym, z nr. 586 oferowany będzie obraz Stefana Bakałowicza „W co się ubrać?”, olej za 3-5.000 $. 

I na tym mógłbym zakończyć niniejsze Wędrówki, ale doszły mnie głosy, że moje felietony mają raczej charakter pamiętnika, zamiast zapowiedzi co będzie na przyszłych aukcjach. Jest w tym nieco prawdy, bo gdy nie ma w internecie katalogu, jak mam informować co będzie. By sprawić przyjemność oczekującym podaję z wyprzedzeniem dwie aukcje.

Pierwsza odbędzie się w Izraelu w domu Tiroche pt. „Izraelska i międzynarodowa sztuka” i jak zwykle w tym domu będzie składała się z dwóch części - pierwsza - 31.01.2015, druga - 7 lutego 2015. Oto co na nich zostanie wystawione - Część I: na początek dwie prace olejne Jankiela Adlera w tej samej cenie 8-12.000 $: z nr. 270 „Kwiaty w wazonie” i z nr. 28 „Dziewczyna”. Dalej, dwa obrazy Zygmunta Menkesa, z nr. 273 „Arlekin i Muza”, akw. za 1200-1600 $ oraz z nr. 274 „Malarz w studio” (olej, płótno) za 7-10.000 $. Ostatnią pracą będzie z nr. 284 Tadeusza Kantora „Abstrakcja” z 1965 r., duży olej ceniony na 25-35.000 $, eksponowany na 37 wystawie Polskich Artystów Współczesnych w Tel Avivie, w tamtejszym Museum of Art w 1965 r. Druga część aukcji - w lutym, będzie zawierała: z nr. 332 Wilhelma Wachtla „Popiersie kobiety” z 1935 r. pastel za 300-400 $, z nr. 364 Artura Markowicza „Wieś polską” w cenie 800-1200 $, z nr. 511 Alfreda Aberdama „Parę we wnętrzu” za 800-1200 $, z nr. 554 „Kompozycję abstrakcyjną” Davida Langberga (Lan-Bara z 1966 r. za 300-500 $, z nr. 623 Zygmunta Szretera „Postać na ulicy” (olej, tektura) za 500-700 $, z nr. 628 rysunek Leopolda Gottlieba „Dziewczyna czyszcząca stopę” za 300-400 $, oraz dwa obrazy olejne Konstantego Szewczenki w jednakowej cenie 500-700 $, z nr. 650 „Rabini” oraz z nr. 651 „Świątobliwy Żyd”.

Następną przyszłą aukcją będzie impreza w Wiedniu, 12 lutego w Dorotheum, gdzie na aukcji XIX-wiecznego malarstwa i akwareli będą: z nr. 83 Leszka Piaseckiego „Targ w miasteczku”, olej szacowany na 1800-2400 €, z nr. 105 Wacława Szymanowskiego „Las w jesieni” z 1896 r. za 1200-1400 € oraz z nr. 142 Mieczysława Korwina Piotrowskiego „Pejzaż zimowy z drzewami i z wodą”, olej za 2-2600 €.