Wędrówki po internecie. Pisanka

Sławomir Bołdok

Z racji obchodzenia w kwietniu świąt wielkanocnych - na Zachodzie, w Centrum i na Wschodzie - podczas których zajada się różne smakowitości w postaci stałej i płynnej - zwiększyła się liczba aukcji butelkowanych win o rozmaitych smakach, z tzw. dobrych roczników oraz przedmiotów ze sztuki zdobniczej, które można kupić na prezent. Poza tym rynki blisko i dalekowschodnie, dysponujące dużymi pieniędzmi przyciągają coraz większą uwagę marszandów. Świadczy o tym m.in. powstanie w Hongkongu oddziału Sotheby`ego, który rozwija ożywioną działalność. Ale nie tylko tam. W Europie i w USA też mnożą się aukcje o tematyce islamskiej i dalekowschodniej i np. u Christiego i Sothebyego, takich licytacji jest po kilka w miesiącu. W tej sytuacji podczas sprzedaży dawniejszego i nowoczesnego oraz współczesnego malarstwa, przy ogromnej ilości na rynku starszych i młodszych twórców ze wszystkich kontynentów, dzieła artystów z Polski spotyka się coraz rzadziej. Domyślam się, że prac naszych malarzy, rzeźbiarzy czy fotografów z XX wieku jest mniej, bo większość z nich znalazła już miejsce w kolekcjach muzealnych i prywatnych, ale martwi mnie,że współcześni młodzi i młodsi plastycy mają trudności z zaistnieniem na aktualnych zagranicznych rynkach. Widać ich mało na rozmaitych liczacych się aukcjach.

Olga Boznańska, Portret Blanche Mazier

Plon moich poszukiwań kwietniowych nie jest zbyt obfity. „Jajeczkiem wielkanocnym”, czyli prezentem w kwietniu, okazała się aukcja w domu Boisgirarda w Paryżu z 9 kwietnia, pt. „Ecole de Paris i sztuka współczesna”, (  zobacz katalog >> ) gdzie prac starszych malarzy procentowo jest mniej, a współczesności więcej. Ha! niegdyś inaczej bywało. Od tego domu zaczniemy przegląd, bo w większości innych firm polonica są w ilościach śladowych.

U Boisgirarda wystawiono 22 obiekty z tym, że Jan Lebenstein ma 3 prace, Natan Grunsweigh 2, Włodzimierz Terlikowski 2, Jan Peszke 2 i Zdzisław Cyankiewicz 2. Cacuszkiem w tym zestawie jest z nr 60 obraz Olgi Boznańskiej pt „Portret Blanche Mazier”, ol. tkt., wyceniony na 25 - 30.000 €. A oto pozostałe pozycje: z nr. 5 Maurycego Blumenkranca - Blonda „Popiersie kobiety”, akw. za 200/300 €; z nr. 28 Jana Peszke „Sekwana w Paryżu”, akw. za 200/300 € i z nr. 58 „Dom na południu Francji”, ol. za 2500/2800 €; Jana Lebensteina - z nr. 35 „Figura axialna”, 1959 tech. miesz. za 1800 /2000 €, z nr. 36 „Figura axialna”, 1960, tech. miesz. za 1500/2000 €, z nr. 37 „Trzy postacie”, 1960, tusz za 600/800 €. Rzeźbiarzami, w tym towarzystwie, byli Igor Mitoraj, którego „Centurion II” z 1967 r., brąz, wys.19 cm, egz. H 1218 z 1500 wyceniono na 1200/1500 € oraz Jan Lambert-Rucki z „Krucyfiksem” z brązu, wys. 62 cm, nr. 40, oszacowanym na 200/300 €. Dalej - z nr 44 Czesława Zawadzińskiego „Chłopiec w czarnym ubraniu i berecie, z kotem”, ol. za 1200/1500 € ; Natan Grunsweigh - z nr. 59 „Ulica na Montmartrze”, 1940, ol. za 4/5000 €. Pozycja ta ilustruje jak trafiają się, prawdopodobnie z pośpiechu lub z niechlujstwa, „byki” w katalogu. Przy tej pozycji podano, że obraz oprócz sygnatury ma datę „1946” podczas gdy artysta zginął w 1943 r. w Oświęcimiu. Ktoś wziął „0” za „6” i ożywił Grunsweigha jeszcze na trzy lata. Drugi jego obraz, z nr. 65 przedstawia „Rejzaż z Vesinet” z 1938 r., ol., wyceniony na 100/1200 €. Z nr. 61 była Józefa Czapskiego „Martwa natura z kwiatami w wazonie” z 1986 r. za 8/10.000 €. Włodzimierza Terlikowskiego dwa obrazy, to: z nr. 62 „Martwa natura z owocami w koszyku z 1945 r.”, ol. za 1800/2000 € i z nr. 64 „Pejzaż zimowy z Murol” z 1912 r.za 1500/1800 €. Dla kogoś kto zbiera prace Terlikowskiego, oba obrazy mogą być bardzo interesujące ponieważ pejzaż jest bardzo wczesny, w stylu postimpresjonistycznym, a martwa natura powstała w 1945 r. jest jeszcze malowana normalnie pędzlem, a nie szpachlą, jak w okresie późniejszym.

Joachim Weingart, Akt siedzący

Numer 63. to „Regaty w Bretanii” Szymona Mondszajna z 1924 r., taka typowa marina pod gust turystów czy urlopowiczów odwiedzających tę część Francji, ol. za 5/6.000 €. Cyankiewicza wystawiono - z nr. 81 „Peonie w wazonie” z 1944 r., ol za 600/800 € i z nr. 104 „Kompozycję abstrakcyjną”, ol. za 1000/1200 €. Pozycja 82 to Stanisława Grabowskiego „Pracownia malarza w La Ruche”, ol. za 600/800 €. Grabowski, który długo mieszkał w Aix-en-Povence i przede wszystkim był pejzażystą, jakoś jest mniej popularny w Polsce. Może obraz związany ze słynnym paryskim La Ruche, budynkiem gdzie mieszkało i pracowało wielu słynnych artystów, także związanych z Ecole de Paris, jak Kisling, Grabowski, a także Archipenko, Pechstein, Modigliani i wielu innych, skusi jakiegoś kolekcjonera. Dwa ostatnie obraz u Boisgirasrda to z nr. 101 Dawida Langberga - Lan-Bara „Kompozycja abstrakcyjna” z 1961 r., ol. za 400/600 € i z nr. 102 Artura Kolnika „Portret dziewczyny w kapeluszu”, ol. w cenie jak wyżej.

Przejdę teraz do innych licytacji, w porządku chronologicznym. W paryskim Artcurial - Briest - Poulain - F. Tajan - 2 kwietnia wystawiono z nr. 254 Joachima Weingarta „Akt siedzący”, ol. za 8-10.000 €, lecz nie został sprzedany.

Jan Peszke, Chata w Bretanii

4 kwietnia u W. Waplera także w Paryżu, na aukcji „Obrazy, rysunki...” wystawiono z nr. 82 Tadeusza Cieślewskiego ojca „Warszawę od strony Pragi” z 1926 r., ol. w cenie 800/1200 €; z nr. 84 Wacława Chodkowskiego, członka warszawskiego TZSP „Zimowy pejzaż ze strumykiem”, 1932, ol. za 300/400 € oraz z nr. 105-107 trzy obrazy Jana Peszke: „Widok z Saint Malo”, akw., gwasz za 600/800 €, „Brzeg morza”, akw. oł., za 200/400 € i „Chatę w Bretanii”, akw. za 200/300 €. Obrazy warszawiaków starszego pokolenia pozwalają przypuszczać, że jest to wyprzedaż po jakimś Polaku z Francji.

Mela Muter, Martwa natura z bułką, owocami i filiżanką

5 kwietnia w Erlagen u Bergmanna, z nr. 618 wystawiono i sprzedano za 6000 € Meli Muter „Martwą naturę z bułką, owocami i filiżanką”

6 kwietnia w domu Chantilly Encheres, na aukcji sztuki nowoczesnej i współczesnej, z nr. 81 wystawiono Maurycego Kislinga litografię, egz. 77 /150 przedstawiającą „Młodego chłopca” za 350-400 €.

Pozostańmy jeszcze we Francji, gdzie w kolejnych dniach odbyły się aukcje w Paryżu. 7 kwietnia u Masola. Tam na licytacji sztuki nowoczesnej i współczesnej wystawiono z nr. 39 rzeźbę Jana Lamberta - Ruckiego „Pocałunek” z 1948 r., brąz, wys. 87,5 cm za 16/18000 €.

Jan Lambert - Rucki, Pocałunek

9 kwietnia w domu Cornette de S.Cyr, gdzie licytowano obrazy impresjonistów i nowoczesnych, wystawiono 3 pozycje: z nr. 125 Ludwika Markusa - Marcoussisa małą, kubizującą „Martwą naturę”, rys. ołówkiem za 800/1000 €; z nr. 144 Tamary Łempickiej „Owoce w wazie III” z ok.1963 r., ol. za 15/20.000 € i z nr. 145 Henryka Haydena „Martwą naturę z owocami i dzbankiem” z 1953 r., ol., cenioną na 6/8000 €.

W Wiedniu, w Dorotheum, 8 kwietnia na aukcji malarstwa z XIX w. z nr. 56 wystawiono obraz Wojciecha Kossaka „Napoleon na polu bitwy” z 1910 r., ol. za 8/12.000 € oraz z nr. 95 Nowakowskiego Aleksandra /Nowakiwskiego Ołeksy/ portret kobiety pt. „Zamyślona”, ol. za 8/12.000 €. Przedstawiana kobieta, ubrana jest w strój krakowski, obraz datowany „1899 5/ XI Kraków” więc prawdopodobnie jest to wizerunek żony Nowakowskiego (bo tak sygnował), który w latach 1904 - 1913 mieszkał w Mogile, pod Krakowem, u swojej żony zanim wyjechał na stałe do Lwowa.

Kolejna aukcja odbyła się 11 kwietnia w Tel Avivie w domu Montefiore. Wystawiono tam prace kilku autorów - z nr. 113 „Pasterza” Zygmunta Landaua, pastel za 600/800 $; z nr. 170 Jankiela Adlera akwafortę „Dwie kobiety” z 1943 r. w cenie 300/400 $; z nr. 178 Alfreda Aberdama kompozycję „Bez tytułu”, ol. za 1000/1500 $ i z nr. 214 drzeworyt Józefa Budko „W synagodze” za 100/150 $. 

Józef Budko, W synagodze

Ostatni artysta urodzony w Płońsku w 1888 r i zmarły w Jerozolimie w roku 1940 jest mało znany w kraju. Studiował w Wilnie, w szkole rysunkowej Iwana Trutniewa, od ok. 1919 r. mieszkał w Berlinie, gdzie związał się z ekspresjonistami. Uczestniczył w wystawach sztuki żydowskiej w w Łodzi w 1921 i 1922 roku, gdzie wystawił pejzaże z Płońska.

W Danii, w Havnen odbędzie się 14 kwietnia aukcja on-line w domu Brunn Rasmussen, na której oferowana będzie z nr. 1416/61 „Trojka przy saniach” Władysława Chmielińskiego, ol. za 1050/1350 €.

W trzeciej dekadzie kwietnia, mimo świąt, odbędzie się 5 aukcji. Pierwsza z nich w środę 23 kwietnia w domu Fine Art Auction w Miami, gdzie wśród „Pięknych obrazów i rzeźb” pod nr. 45 znalazła się Mojżesza Kislinga „Brunetka z chustą na szyi” z 1926 r, ol. oszacowana na 60/80.000 $. W 2013 r., 10 grudnia, pod nr. 4, obraz ten sprzedał w Dubaiu paryski dom „Millona”.

Piotr Uklański, Czaszka

Także we Francji, w Cannes Encheres pojawi się ponownie 26 kwietnia gwasz Aleksandra Rzewuskiego z nr. 427 „Elegantki z St. Petersburga” z 1919 r. za 1000/1200 €, który był oferowany w Paryżu u Adera 11 kwietnia 2013 r. z nr. 258. W Nowym Jorku u Christiego 28  kwietnia na aukcji europejskiego malarstwa z XIX w. wystawiony zostanie z nr. 45 obraz Adama Styki „El - Seboua, Egipt”, ol. za 25/35.000 $. Przedostatnia aukcja także odbędzie się w Nowym Jorku w domu Phillipsa 28 kwietnia pt. „Evening & Day Editions” gdzie sprzedawana będzie z nr. 4 fotografia Piotra Uklańskiego z 2000 r. „Czaszka”, egemplarz 1 z 20, w cenie 10-15.000 $. Na ostatnią imprezę, 29 kwietnia, trzeba pojechać do Brukseli, gdzie w domu Vanderkindere oferowane będzie kolejne „Macierzyństwo”, pastel Jana Peszki, za 3/4.000 €.

Na koniec chciałbym złożyć czytelnikom życzenia z okazji świąt i zaprosić na spotkanie w maju.