Rekord wszech czasów i 135 nowych transakcji w rankingu Artinfo Top 1000

Od 21 listopada 2017 minęło sześć miesięcy. Z perspektywy blisko 30-letniej historii aukcji sztuki w Polsce to tylko chwila. Tymczasem, indeks najdrożej wylicytowanych dzieł uległ w tym czasie znaczącym zmianom. Aż 135 obiektów osiągnęło lub przekroczyło cenę wejściową rankingu, która zresztą zmienia się w iście ekspresowym tempie. W momencie inauguracji projektu na listę wchodziły transakcje, do których doszło od poziomu ceny młotkowej 140 tys. zł. Od tego czasu niemal wszystkie licytacje z przedziału 140-150 tys. zł zdążyły wypaść z rankingu, a na ich miejsce pojawiły się nowe, głównie z grudniowego szczytu sezonu 2017.

Najważniejszą zmianą jest nowy rekord cenowy polskiego rynku. "Macierzyństwo", wspaniały pastel Stanisława Wyspiańskiego z 1904 roku, na aukcji sztuki dawnej w Desie Unicum 14 grudnia 2017 uzyskał po długiej licytacji 3 700 000 zł. Po doliczeniu regulaminowej opłaty aukcyjnej arcydzieło jako pierwsze w historii przekroczyło 4 miliony złotych i ustanowiło absolutny rekord cenowy na poziomie 4 366 000 zł. Warto odnotować, że to pierwszy w historii przypadek, gdy na krajowym rynku aukcjoner przybija transakcję powyżej 1 miliona dolarów.

Józef Chełmoński, Noc księżycowa, 1876 r.

W pierwszej dziesiątce Artinfo Top 1000 znalazło się jeszcze jedno dzieło. Wybitny obraz "Noc księżycowa" z 1876 roku autorstwa Józefa Chełmońskiego, uzyskał w domu aukcyjnym Agra-Art 1 810 000 zł (z opłatą 2 135 000 zł) i uplasował się na 9. miejscu w historycznej klasyfikacji. Najmocniej na nowy kształt rankingu oddziałały grudniowe aukcje w domach aukcyjnych Polswiss Art i Desa Unicum - sesja przeprowadzona 12 grudnia w Polswiss Arcie przyniosła aż 20 nowych obiektów w Artinfo Top 1000, w tym szereg transakcji milionowych. Rekordy cenowe dla artystów ustanowiły: "Chopin" Wojciecha Fangora, "Figury - Manekiny czarne" Magdaleny Abakanowicz, doskonały dwustronny obraz Meli Muter i martwa natura Henryka Haydena. Powyżej miliona złotych zapłacono również za "Portret Michaliny Janoszanki" Jacka Malczewskiego. W Desie Unicum, obok "Macierzyństwa" Wyspiańskiego, milion złotych przekroczyła jeszcze "Grupa dzieci z koszykiem owoców" Tadeusza Makowskiego z lat 20. XX wieku. Trzy obrazy uzyskały cenę młotkową 700 tys. zł ("Wschód księżyca" Józefa Chełmońskiego, "Kobiety akt siedzący" Mojżesza Kislinga i efektowne płótno "Po polowaniu w Hubertusstock" Juliana Fałata). Koniec 2017 roku przyniósł wiele ważnych, często bardzo rzadkich obiektów ze sztuki dawnej, które wylicytowano w cenach wyższych niż w przeszłości (obrazy Januarego Suchodolskiego, Franciszka Streitta czy Ludwika Kurelli).  

Jacek Malczewski, Autoportret - Życie i śmierć, 1916 r. Erna Rosenstein, Przygody pawia, 1967 r.

Wśród wydarzeń przełomu 2017 i 2018 roku należy wspomnieć o rekordowych licytacjach sztuki współczesnej w Desie Unicum: "Precli" z 1959 roku Tadeusza Brzozowskiego (sprzedane za 944 000 zł), "Egzekucji wg Goi" Tadeusza Kantora z 1970 roku (802 400 zł) oraz "Kompozycji abstrakcyjnej VII" z 1958 roku Henryka Stażewskiego (755 200 zł). Na nieco niższym poziomie cenowym również ustanowione zostały rekordy dla poszczególnych twórców, w tym Alfreda Lenicy i Tomasza Tatarczyka. W 2018 roku doszło do kolejnych dużych transakcji, a głównymi aktorami tych efektownych licytacji byli prawdziwi luminarze polskiego rynku aukcyjnego, Jacek Malczewski (5 nowych transakcji w Artinfo Top 1000), Wojciech Fangor (3 transakcje) i Alfred Wierusz-Kowalski (1 transakcja). Warto tu przywołać przede wszystkim wybitny olej Malczewskiego "Autoportret - Życie i śmierć" z 1916 roku (Polswiss Art, 1 416 000 zł) oraz doskonały obraz Alfreda Wierusza-Kowalskiego "Ścigani przez wilki" z ok. 1885 roku (Agra-Art, 1 191 800 zł) - obie ceny z opłatą aukcyjną. Utrzymuje się bardzo wysoka i rosnąca pozycja artystów, którzy elektryzowali rynek w 2017 roku: Magdaleny Abakanowicz (2 transakcje), Meli Muter (4 transakcje), Ryszarda Winiarskiego (3 transakcje) i Erny Rosenstein (2 transakcje, w tym rekord cenowy ustanowiony w Desie Unicum przez "Przygody pawia" z 1967 roku - 377 600 zł z opłatami).

Z aktualną i pełną wersją Artinfo Top 1000 będzie można się zapoznać w najbliższym Raporcie Artinfo 2017/2018, który po raz pierwszy ukaże się w druku w ciągu najbliższych tygodni. Liście rankingowej towarzyszyć będzie część analityczna, w tym statystyki artystów, a także domów aukcyjnych. Polecamy!