Muzeum założone staraniem Towarzystwa Przyjaciół Tarnobrzega, od 1992 roku podlegające władzom miasta, jest najstarszą samorządową instytucją kultury w Tarnobrzegu.
Jego siedzibą jest zabytkowy spichlerz dworski z 1843 roku, wzniesiony w stylu klasycystycznym według projektu Jana Bogdana Tarnowskiego, wyremontowany i adaptowany dla potrzeb Muzeum, w latach 1989-1991, według koncepcji Adama Wójcika. Murowany z cegły, trójkondygnacjowy budynek, zachował wewnątrz oryginalne stropy modrzewiowe oraz pierwotny układ wnętrz.
Muzeum jest spadkobiercą i kontynuatorem tradycji kolekcjonersko-muzealnych Tarnobrzega: kolekcji hr. Tarnowskich z Dzikowa, Muzeum Powiatowego im. Z. Horodyńskiego jakie istniało w Tarnobrzegu w latach 1908-1915, oraz Muzeum Gimnazjalnego z okresu międzywojennego.