Muzeum pelplińskie jest ośrodkiem kulturalnym całego Pomorza Wschodniego.

Zostało założone przez bpa Stanisława Wojciecha Okoniewskiego w 1928 roku i początkowo gromadziło przedmioty zabytkowe w rezydencji biskupiej i w budynku Kurii Diecezjalnej. W 1988 wybudowano współczesny gmach wkomponowany w budynek kurii, specjalnie przeznaczony na pomieszczenie zbiorów muzealnych.

Zbiory muzeum pochodzące z kościołów dawnej Diecezji Chełmińskiej prezentują średniowieczną i nowożytną sztukę sakralną: malarstwo, w tym m.in. Poliptyk toruński, obrazy pasyjne z kościoła św. Jana w Toruniu, malarstwo mistrzów pomorskich - Hermana Hana (ok. 1574-ok. 1628) i Andrzeja Stecha (1635-1697); rzeźba: z okresu Madonn na Lwach, stylu międzynarodowego, stylu Pięknych Madonn, oraz końca gotyku z ok. 1500, resztki ołtarzy szafiastych oraz pozostałości wyposażenia wnętrz kościelnych; rzemiosło artystyczne - złotnictwo warsztatów gdańskich, toruńskich i norymberskich: naczynia liturgiczne, monstrancje i relikwiarze, tkaniny od ok. 1560 do 1800, a także rękopisy i starodruki, m.in. Biblia Gutenberga z klasztoru Franciszkanów w Lubawie.