Centrum Scenografii Polskiej nie ma odpowiednika w muzealnictwie polskim. Wedle zamysłu, placówka ta miała ogarniać równolegle zamierzenia o charakterze muzealnym, wystawienniczym, kreacyjnym, dokumentacyjnym. Stąd nazwa Centrum - jako synonim tego jedynego miejsca w kraju, które skupi najcenniejsze dokonania i wiedzę o dorobku scenografów w dziedzinie teatru, teatru plastyka, poszukiwań parateatralnych, a w przyszłości - filmu animowanego i teatru telewizji.

Formalnie Centrum Scenografii Polskiej powołane zostało w lipcu 1991 roku jako oddział Muzeum Śląskiego w Katowicach, z bardzo zobowiązującym zapisem statutowym, który mówi m. in., że: "...siedzibą Centrum są Katowice, a terenem działania cały kraj. Centrum jest placówką specjalizującą się w gromadzeniu, przechowywaniu, naukowym opracowywaniu i eksponowaniu dzieł scenograficznych we wszystkich i rodzajach i odmianach artystycznych".

Powiększ - w nowym oknie; 23kBNietypowość i odrębność strukturalna Centrum Scenografii przejawia się w każdej ze sfer działania. Nurty główne: kolekcjonerski, dokumentacyjny, wystawienniczy i kreacyjny, a ostatnio również edukacyjny, muszą rządzić się swoistą konstrukcją, własną minilogiką działania. Spina je cel nadrzędny - koncentracja wiedzy, dorobkuscenografii polskiej i popularyzacja osiągnięć teatru polskiego. 24 marca 1993 roku Centrum Scenografii Polskiej mogło zainaugurować działalność w swojej pierwszej, własnej siedzibie, zaadaptowanej dzięki hojności miasta Katowice.

Powiększ - w nowym oknie; 26kBOd momentu zainicjowania idei Centrum Scenografii Polskiej zgromadziło w swoich zbiorach około 15.000 projektów dekoracji i kostiumów, obiektów scenicznych, makiet i kukieł najwybitniejszych polskich scenografów. Idea konieczności utworzenia muzeum scenografii sięga początków lat 60-tych. Potrzebę jej ochrony głosił Zenobiusz Strzelecki, scenograf i teoretyk tej dziedziny sztuki. Uznał on, iż ten nurt współczesnej plastyki polskiej, dotychczas osierocony, pozbawiony był planowej, skoncentrowanej wyłącznie na nim, opieki. Czynione przezeń wieloletnie wysiłki powołania takiego muzeum znalazły odzew w połowie lat osiemdziesiątych w Katowicach. Obecny dyrektor Centrum, scenograf Jerzy Moskal, powołał wówczas w Muzeum Śląskim, w dziale sztuki sekcję gromadzącą różnorodne przejawy plastyki scenicznej. Pierwotne zamierzenia, tj. popularyzowanie sztuki scenografa szybko zaowocowało narodzinami wieku nurtów. Jej gromadzenie, opracowywanie i upowszechnianie wymagało bowiem zbudowania bazy, która umożliwiałaby stworzenie solidnego warsztatu badawczego, szczególnie wobec faktu skąpej bibliografii tej dziedziny wiedzy.

Powiększ - w nowym oknie; 34kBW 90 procentach zbiory Centrum stanowią dary artystów, ich spadkobierców i teatrów. Najwybitniejsi twórcy polskiej plastyki teatralnej, m. in. J. Szajna, A. Sadowski, A. Kreutz - Majewski, K. Wiśniak, J. Polewka mieli tu swoje wystawy jubileuszowe. Zbiory Centrum Scenografii prezentowane były na wystawach organizowanych w kraju przez Muzeum teatralne w Warszawie, Muzeum Starego Teatru w Krakowie, Muzeum Narodowe i Muzeum Historyczne m. Krakowa, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Historii m. Łodzi, w Toruniu i Przemyślu, a poza granicami kraju m. in. w Brukseli, Pradze, Budapeszcie, Ankarze, Londynie.