Oddział powstał w 1991 r. jako filia Muzeum w Gliwicach. Znajduje się w jednej z dziewiętnastowiecznych hal produkcyjnych Królewskiej Odlewni Żeliwa. Odlewnia była jednym z najnowocześniejszych zakładów tego typu w Europie końca XVIII w., dzięki zastosowaniu wielkiego pieca opalanego koksem uruchomionego tu w 1796 r.. Obecnie jest to teren Gliwickich Zakładów Urządzeń Technicznych (GZUT.SA), który był naszym partnerem przy organizacji Oddziału.
Oddział Odlewnictwa Artystycznego
Koncepcja organizacji Oddziału oparta jest na idei ekspozycji obiektów w historycznym miejscu ich wytwarzania. W dwóch salach prezentujemy kolekcję odlewów artystycznych z żeliwa i brązu. Najliczniej reprezentowane są eksponaty pochodzące z pierwszej połowy XIXw. i pierwszych dziesięcioleci wieku XX, najlepszych okresów w działalności odlewni. Wśród eksponowanych obiektów dużą grupę stanowi tzw. galanteria: świeczniki, talerze, patery, stojaczki na zegarek, kałamarze, przyciski do papierów itp., a także plakiety i medale czy rzeźby sakralne, portretowe i nagrobkowe.