Siedzibą muzeum jest barokowy pałac wzniesiony w latach 1726-1727 według projektu Gerarda Corneliusa von Walrawe. Muzeum rozpoczęło działalność w 1945 r., jako Muzeum Miejskie; w 1949 r. zmieniło nazwę na Muzeum Pomorza Zachodniego; w 1970 r. uzyskało rangę Muzeum Narodowego.

Zbiory muzeum tworzą zabytki zachowane z przedwojennych, poniemieckich kolekcji, wyratowane ze zrujnowanych obiektów, magazynów i składnic - m.in. eksponaty z zakresu sztuki zachodniopomorskiej - średniowiecznej i nowożytnej, dzieła plastyki kamiennej i snycerki od XIII do XVI w. w tym najcenniejsze to m.in. zdobione motywem roślinnym i figuralnym wapienne kolumny z klasztoru Cystersów w Kołbaczu, chrzcielnice z Lubiany i Wrzosowa, reprezentujące charakterystyczne dla kręgu nadbałtyckiego we wczesnym średniowieczu prace lapicydów gotlandzkich; z analogicznego okresu dwie figurki drewniane Marii z Dzieciątkiem z Gardna z XIII w. oraz dębowy krucyfiks z katedry w Kamieniu Pomorskim o wybitnym ogólnoeuropejskim znaczeniu dla zagadnień rozwoju rzeźby drewnianej z 1. poł. XIV w. Sztuka cechowa XIV-XVI w. - zachowane w całości lub we fragmentach ołtarze szafiaste, figury tryptykowe i pasyjne. Zabytki związane z mecenatem książęcym - kolekcja portretów rodu Gryfitów od legendarnego Swantibora po ostatnich panujących w 1. poł. XVII w. a także kolekcja klejnotów i strojów książąt pomorskich z ok. 1600 r. wydobytych z sarkofagów na zamku w Szczecinie, wśród nich złota biżuteria księcia Franciszka I (1577-1620). Zespół metali - trybularze z XIII i XIV w., dzwony i moździerze z okresu od XIII do XVIII w., m.in. bogata kolekcja płyt żeliwnych zdobionych scenami o tematyce biblijnej i alegorycznej z XVI i XVII wieku; wyroby konwisarskie to m.in. dzbany cynowe z XIV w. i inne dzieła rzemieślników pomorskich z XVI-XVIII wieku. Gabinet Grafiki Dawnej - rysunki od XVIII do XX w. głównie artystów niemieckich czynnych w Berlinie, Dreźnie i na Pomorzu - najcenniejszym jest 36 szkiców włoskich weneckiego malarza Giambattisty Tiepolo (1696-1770) i jego syna Giandomenica Tiepolo (1727-1804). Muzeum posiada także bogaty zbiór zabytków archeologicznych z epoki kamienia, brązu i żelaza