Początki bytomskiego muzeum sięgają 1910 roku, kiedy przez grupę miłośników dziejów Bytomia zostało założone Bytomskie Towarzystwo Historyczno-Muzealne (Beuthener Geschichts- und Museumsvereins). Siedziba placówki zmieniała się wielokrotnie, nim w latach 1929-1930 zbudowano nowy gmach muzeum według projektu A. Stütza i H. Hatlera. Z powodu światowego kryzysu ekonomicznego budynek zrealizowano tylko w połowie, druga część nigdy nie została wzniesiona. W czasie II wojny światowej najcenniejsze zbiory (również katowickiego Muzeum Śląskiego) ewakuowano do zachodniej części Górnego Śląska. Budynek Muzeum uległ uszkodzeniu, a część zbiorów zniszczeniu i rozproszeniu. Prace zabezpieczające i akcja rewindykacyjna prowadzone były od marca 1945 roku przez grupę przedwojennych pracowników Muzeum Śląskiego. Pozwoliło to uratować i odzyskać część kolekcji katowickich i bytomskich, które stały się podstawą do reaktywowania w Bytomiu placówki muzealnej - Muzeum Śląskiego w Bytomiu. W 1950 roku placówka została upaństwowiona i przyjęła nazwę: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, która funkcjonuje do dziś. To największe Muzeum na Górnym Śląsku posiada działy: Archeologii, Etnografii, Historii, Przyrody, Sztuki, Wydawniczy, Promocji, Edukacji oraz Bibliotekę.