Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie zajmuje wśród innych polskich zbiorów etnograficznych, miejsce wyjątkowe. Jest to niewątpliwie kolekcja najstarsza i najbardziej wartościowa.
Cenne zbiory warszawskie spłonęły we wrześniu 1939 roku , kolekcje gromadzone na wschodnich kresach II Rzeczpospolitej pozostały poza granicami kraju w wyniku zmiany granic, a wiele innych kolekcji uległo rozproszeniu.
Muzeum powstało w 1911 roku z inicjatywy Towarzystwa Muzeum Etnograficznego. Rolę wyjątkową w gronie założycieli pełnił Seweryn Udziela nauczyciel, a jednocześnie etnograf - amator. To zgromadzona przez niego kolekcja dała początek Muzeum. To on już od kilku lat zabiegał o utworzenie bądź osobnego muzeum, bądź o podjęcie problematyki etnograficznej przez Muzeum Narodowe w Krakowie. To on wreszcie został pierwszym dyrektorem nowopowstałej placówki i pełnił tę funkcję aż do końca swego pracowitego życia. Warto jednak także zwrócić uwagę na fakt, że równie ważną rolę w Towarzystwie Muzeum Etnograficznego w Krakowie, odgrywali od samego początku znakomici uczeni związani w większości z Uniwersytetem Jagiellońskim. Długoletnim prezesem Towarzystwa był Prof. Julian Talko-Hryncewicz, wybitny polski antropolog, a przez długie lata współpracował z nim blisko Prof. Franciszek Bujak, równie znany uczony, "ojciec" polskiej historii gospodarczej. Im, oraz wielu innym równie znamienitym postaciom polskiej nauki, Muzeum zawdzięcza wyjście poza wąski krąg zainteresowań ludoznawczych i wysiłki zmierzające do stworzenia placówki o ponad lokalnym znaczeniu. Od pierwszych lat Muzeum gromadziło zbiory nie tylko z terenów etnicznie polskich (aczkolwiek ze zrozumiałych względów stanowią one trzon naszych kolekcji), posiadamy również wartościowe obiekty ilustrujące tradycyjną kulturę innych narodów Europy, głównie słowiańskich (ponad 20.000 eksponatów), a także liczące się kolekcje pozaeuropejskie (około 8.000 eksponatów).