Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu powstało w 1959 roku. Obecnie jest ono jedną z trzech największych placówek tego typu w Polsce (obok Warszawy i Krakowa). Jego założycielka Maria Znamierowska-Prüfferowa zrealizowała w Muzeum wielkie idee wileńskiej i krakowskiej etnografii, pobudziła regionalne inicjatywy rozwoju sztuki i rzemiosła wiejskiego. Jej gorący entuzjazm gromadzenia zabytków kultury ludowej pamiętają jeszcze do dzisiaj mieszkańcy odwiedzanych przez nią wsi.
Muzeum mieści się w zabytkowym arsenale z 1825 r., w nowym pawilonie z dwiema salami: wystawową i kinowo-widowiskową oraz w dawnym forcie z końca XIX wieku. Pomiędzy nimi na otwartej przestrzeni znajduje się amfiteatr. Magazyny demonstracyjne zbiorów i pracownie badawcze umieszczone są również w zabytkowych spichrzach gotyckich przy ul. Rabiańskiej 19 i 21.
Znacząca kolekcja muzealiów, zbiory archiwalne i biblioteczne, a także specjalistyczne pracownie, umożliwiają prowadzenie szeroko zakrojonych badań naukowych. Muzeum obejmuje swoją działalnością obszar całej Polski, w szczególności zaś gromadzi zabytki kultury wiejskiej z terenu Polski Północnej. Spośród ponad 55 tysięcy zebranych muzealiów wyróżnia się wielka ogólnopolska kolekcja dawnej i współczesnej ludowej sztuki sakralnej i dewocjonaliów, wycinanek (około 8700), malarstwa na szkle (Śląsk, Kaszuby, Podhale), ceramiki, tradycyjnej zabawki wiejskiej, zbiory folkloru muzycznego i słownego, duża kolekcja skrzyń wiannych i kufrów, oryginalne złotem wyszywane czepki kaszubskie, mycki warmińskie, czepce kujawskie i pałuckie, dywany dwuosnowowe, bogate zbiory kowalstwa, pożarnictwa, dawnych narzędzi rolniczych. Maria Znamierowska-Prüfferowa zgromadziła jedną z największych w Polsce kolekcję sieci i narzędzi rybackich, zwłaszcza cenny zespół narzędzi kolnych i szelek do wyciągania niewodu. Zbiory te prezentowane są na stałej wystawie "Tradycyjne rybołówstwo ludowe w Polsce".