Siedzibą muzeum jest ratusz, pierwotnie gotycki, wzniesiony w końcu XIII w., przebudowany w XVI w. w stylu renesansowym przez Jana Baptystę Quadro z Lugano; powstało w 1954 r. jako kontynuacja Muzeum Miejskiego utworzonego w 1930 roku.
Muzeum gromadzi różnego rodzaju eksponaty, m.in. cenne dokumenty, widoki miasta, pamiątki po wielu organizacjach i stowarzyszeniach, wyroby rzemiosła artystycznego, wizerunki znanych mieszkańców Poznania, które dokumentują historię miasta na przestrzeni kilku wieków jego istnienia, w następującym podziale chronologicznym - historia Poznania: od X w. do roku 1450, od roku 1450 do końca XVII w., od XIX w. do roku 1918, od roku 1918 do współczesności.
Ważną część zbiorów stanowią dwie kolekcje: dawnych fotografii i sprzętu do fotografowania oraz obiektów związanych z historią wielkopolskich bractw strzeleckich.