Siedzibą muzeum jest modernistyczny gmach wzniesiony w latach 1927-1938 wg projektu Tadeusza Tołwińskiego z przeznaczeniem na muzeum. Początki Muzeum Narodowego sięgają 1862 r. W 1938 r. zostało uroczyście otwarte w obecnej siedzibie. W działaniach wojennych w 1939 r., na skutek bombardowań, budynek muzeum uległ poważnym uszkodzeniom i został zamknięty dla publiczności przez władze okupacyjne. Profesor Stanisław Lorentz, dyrektor muzeum w od 1935 r. wraz z niewielką grupą pracowników, prowadził w czasie okupacji nielegalną akcję ratowania i ochrony dzieł sztuki Muzeum Narodowego oraz zwiezionych do muzeum innych zbiorów publicznych i kolekcji prywatnych. Muzeum Narodowe jako jedna z pierwszych warszawskich instytucji użyteczności publicznej, rozpoczęło działalność po wojnie, już w maju 1945 r. wystawą "Warszawa oskarża".
Zaczątkiem zbiorów Muzeum Narodowego była kolekcja obrazów i rycin Biblioteki Rządowej i Szkoły Sztuk Pięknych przekazana muzeum w 1864 r. oraz rzeźby i odlewy gipsowe z kolekcji króla Stanisława Augusta i Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, powiększana przez zakupy i liczne dary.
W zbiorach Muzeum Narodowego znajdują się obecnie arcydzieła polskiego i obcego malarstwa, rzeźby, rzemiosła artystycznego i numizmatyki pochodzące od czasów starożytności po współczesność gromadzone w odrębnych działach i eksponowane różnych galeriach.