wrzesień 2012

O sztuce Williama Blake’a

Angielski poeta, grafik i wizjoner nieprzerwanie fascynuje badaczy literatury i sztuki. Niezwykle oryginalny, celowo kontestujący dorobek swoich poprzedników i przekonany o swojej oryginalności, pozostawił po sobie dzieło wyjątkowe, stawiające go w gronie zarówno najwybitniejszych artystów brytyjskich, jak i plastyków działających na przełomie XVIII i XIX wieku. W jego pracach można dostrzec jednak pewną niekonsekwencję, wynikającą z próby stworzenia własnej wizji dziejów, aby nie podporządkować się żadnemu z akceptowanych wówczas autorytetów. Jak sam twierdził: „muszę stworzyć własny System lub być niewolnikiem drugiego”. Dopatrując się w dziełach Locke’a oraz Newtona przejawów zwycięstwa racjonalizmu nad duchowością człowieka, poszukiwał odrębnej, indywidualnej drogi, pozwalającej zachować to, co w człowieku najcenniejsze – wolność, wyobraźnię i energię. Drogę tę znalazł w swoiście pojmowanym Piśmie Świętym, uznawanym przez niego za „Wieczny Kodeks Sztuki”, w którym widział przesłanie wypaczone przez dorobek greckich i rzymskich myślicieli.


Foto: William Blake, „Satan in his Original Glory: »Thou wast Perfect till Iniquity was Found in Thee«”, c. 1805, pen and ink and watercolour on paper, © Tate, materiały prasowe CaixaForum Madrid

Wystawa serigrafii Warhola w Londynie

Podobno to Henry Geldzahler, historyk i krytyk sztuki, jednocześnie przyjaciel artysty, podsunął Warholowi temat śmierci, a także kilka lat później stwierdził, że już dosyć tej makabry, i otworzywszy magazyn fotograficzny na zdjęciu przedstawiającym rośliny, zaproponował mu inny temat. „Kwiaty” (1970) to teka z grafikami przedstawiającymi to samo ujęcie czterech kwiatów. Obraz fotograficzny jest jedynie bazą, na którą artysta nałożył płaskie plamy kolorów, sprawiając, że kwiaty (znacznie powiększone) zaczynają pulsować fantastyczną energią. Na ścianie – dzięki repetycji tego samego obrazu w nieco innej wariacji kolorystycznej – rozciąga się cała łąka. Warhol okazuje się utalentowanym kolorystą. Używa on odważnych, kontrastowych i ostrych zestawień barwnych, tym samym kreując nastrój tak, że ten sam wydawałoby się obraz powtórzony kilkakrotnie zdaje się za każdym razem inny.


Foto: Andy Warhol, „Flowers”, 1970, screenprint, 91,4 x 91,4 cm, Bank of America Collection, Image © The Andy Warhol Foundation for the Visual Arts / Artists Rights Society (ARS), New York / DACS, London 2011, fot. Bank of America Collection, materiały prasowe Dulwich Picture Gallery

Jaką wartość mają dzieła Warhola?

Warhol był bardzo produktywnym artystą – stworzył około 10 000 dzieł sztuki od roku 1961, kiedy rzucił zawodowe projektowanie graficzne, do 1987, kiedy zmarł z powodu powikłań po operacji woreczka żółciowego. Jego śmierć przypadła w trakcie boomu na rynku sztuki, a jego prace dobrze sprzedawały się w latach 1988-1989. Od 1990 roku do 1993 sprzedaż drastycznie spadła, a w 1993 roku z 16 jego obrazów wystawionych na aukcji sprzedano jedynie dwa. Sytuację zmienił zakup 32 obrazów puszki zupy Campbell’s przez nowojorskie Museum of Modern Art za 15 milionów dolarów. Fakt ten umocnił również pozycję Warhola jako ikony. Od 2002 roku prace Warhola są nieprzerwanie w czołówce, a w 2007 roku, w trakcie kolejnego boomu, dochody ze sprzedaży jego prac na aukcjach osiągnęły łączną wartość 428 milionów dolarów – najwyższą, jaką osiągnął jakikolwiek artysta.


Foto: Andy Warhol, „Self-Portrait”, 1967, acrylic and silkscreen on canvas, 72 x 72 in, Detroit Institute of Arts, Founders Society Purchase, Friends of Modern Art Fund, © 2012 The Andy Warhol Foundation for the Visual Arts, Inc. / Artists Rights Society (ARS), New York, materiały prasowe MoMA

Ponadto w tym wydaniu „Arteonu” w przeddzień otwarcia piszemy o koncepcji tegorocznej edycji Mediations Biennale w Poznaniu. We wrześniowym „Arteonie” także sylwetki tegorocznych absolwentów poznańskiego Uniwersytetu Artystycznego oraz – w ramach „Czytania sztuki” – analiza obrazu caravaggionisty Gerarda Seghersa. W „Arteonie” tradycyjnie również komentarze, recenzje książkowe, aktualia i inne stałe rubryki.