styczeń 2013

Jeśli odniesiemy się do przypowieści o synu marnotrawnym, z której skorzystał Dürer wybierając motyw do swojej grafiki, dostrzeżemy, że jest to właśnie ten moment, w którym bohater przypowieści zostaje niejako przymuszony fatalną sytuacją, w jakiej się znalazł, do wspomnienia obfitości w domu ojca. [...] Główny bohater, próbując się dostać do świńskiego koryta, bo nie miał innego sposobu, aby napełnić brzuch ich pokarmem, przeżywa chwilę refleksji. Jego motywacja jest w gruncie rzeczy dość przyziemna, materialna. Jednak Dürer przedstawia go w sposób sugerujący refleksję natury fundamentalnej. Radykalną zmianę życia. Choć nie ma przecież, jak wyżej zauważyliśmy, wyraźnego adresata owej modlitwy pośród świń, co czyni ten gest w pewnym sensie absurdalnym. Tego poczucia absurdu doświadcza każdy, kto – powtarzając historię ewangelicznego syna marnotrawnego – w pewnym momencie reflektuje się, że jest tam, gdzie nie chciałby być. Że robi to, co w przeszłości budziło jego obrzydzenie. To wszystko zawiera się w obrazie klęczącego mężczyzny pośród świń, w pustej krainie, gdzie panują głód i nędza.


Foto: Albrecht Dürer, „Syn marnotrawny”, ok. 1496, miedzioryt, 24,6 x 19 cm

Obszerną salę wypełniły liczne wielkoformatowe obrazy autorstwa Martina Imricha, które nawiązują do tradycji akademickiej. Po latach dominującej w malarstwie abstrakcji realistyczne przedstawienia na pewno znalazły swoich zwolenników, ale nie wszyscy współcześni odbiorcy są gotowi na tak radykalne zerwanie z modernizmem. Przede wszystkim przeraża emanujący z płócien patos, monumentalność i pompatyczność (co jest najlepiej widoczne w „Męczennicach”), czy też wpisane w sztucznie wykreowane scenerie nagie ciała ludzkie, które mają nawiązywać do idealistycznych klasycznych wzorców. Podobną stylistykę, a zwłaszcza nastrój, dostrzegamy w dziełach z czasów, gdy sztuka nazistowska święciła największe triumfy, czego najlepszym przykładem może być twórczość Adolfa Zieglera. Dla nas wybrana przez Imricha forma jest zbyt paradna, ale po reakcjach dużej części widzów można wnioskować, że obecna jest dziś tęsknota za ideą powrotu do tradycji i porządnym warsztatem artystycznym.


Foto: Martin Imrich, Pracownia Malarstwa, „Superhrdina”, dzięki uprzejmości artysty i ASP w Warszawie

Ponadto w najnowszym „Arteonie”: o relacjach między obrazem a fotografią w kontekście londyńskiej wystawy „Seduced by Art” pisze Piotr Kosiewski, wystawienniczy rok 2012 w Polsce podsumowuje wraz z redakcją „Arteonu” redaktor naczelny Piotr Bernatowicz, pokaz „The Northern Renaissance: Dürer to Holbein” w The Queen’s Gallery w Londynie relacjonuje Adam Dąbrowski. W „Arteonie” także recenzja prezentacji „Ocaleni z Holokaustu” w krakowskiej Fabryce Emalia Schindlera autorstwa Karoliny Staszak, Zofii Jabłonowskiej-Ratajskiej relacja z pokazu „Moby Dick” Krzysztofa M. Bednarskiego w Galerii a Tak oraz tekst Weroniki Aleksandry Kosmali o modzie na dizajn z PRL..
W styczniowym „Arteonie” tradycyjnie również komentarze, recenzje książkowe, aktualia i inne stałe rubryki.