lipiec 2011

Gdańsk buduje stałą galerię murali, trwałą wizytówkę miasta; w Toruniu sztuka jest tymczasowa, efemeryczna, ale konsekwentnie realizowana pozostawia trwały ślad wśród odbiorców. Gdańsk wykorzystuje swoją historię i współtworzy mit wolnego miasta, Toruń skupia się na współczesnej kulturze, śmiało wchodząc w polemikę z nią i świadomie współtworzy kulturę ulicy.
Oba projekty nie wykorzystują jedynie atrakcyjności wystawienniczej miast, ale w sposób zdecydowany pracują na jego specyfice, stanowiąc przykłady pozytywnego uczestniczenia artystów w grze o miasto, współtworzenia jego obrazu i zabierania głosu w sprawach publicznych.


Zdjęcie: Mariusz Waras, mural na ul. Pilotów 12 na Zaspie w Gdańsku, 2009, fot. Adam Korzeniewski (www.adamkorzeniewski.com), materiały prasowe Monumental Art

Wzrastające zainteresowanie nowymi formami ponownego wykorzystania przestrzeni miejskiej można zaobserwować znacznie częściej już nie tylko na peryferiach, ale również w centrach miast, odmienionych przez nowy wygląd zapomnianych miejsc. W ramach pierwszej edycji Festiwalu Murali Outer Spaces w Poznaniu mieliśmy do czynienia z rozwinięciem hiszpańskiej i francuskiej formuły organizacji festiwali, w których punkt ciężkości pada na wprowadzenie elementu wywodzącego się obrzeży miejskich na główne ulice w środku miasta.


Zdjęcie: Sam 3, ul. Garbary 41, fot. Kamil Lipiński

Łódź, w przeciwieństwie do Wrocławia czy Warszawy, nie ma sławy ważnego ośrodka sztuki ulicy. Ten brak reputacji jest po części uzasadniony, chociaż w ostatnich dwóch latach rośnie liczba wydarzeń związanych ze street artem i zainteresowanie łodzian tym nurtem artystycznym. Za ostatnie poruszenie w dziedzinie działań w przestrzeni miejskiej odpowiedzialna jest przede wszystkim fundacja Urban Forms.


Zdjęcie: Mural autorstwa Gregora i CiahCiaha, ul. Lipowa 44, fot. dzięki uprzejmości Fundacji Urban Forms

Dziś w Filadelfii istnieje ok. 1500 murali z ponad 3000, które namalowano tam w ciągu ostatniego ćwierćwiecza (część uległa zniszczeniu na skutek zmian w strukturze miasta). Historia tak wielkiej kondensacji namurnych obrazów sięga początku lat 80. – w 1984 roku burmistrz miasta zainicjował Philadelphia Anti-Graffiti Network, projekt wymierzony, jak nazwa wskazuje, przeciwko innemu zjawisku sztuki ulicy, pokrywającemu całe miasto graffiti.


Zdjęcie: Ernale Martinez, „Malcolm X”, Ridge Ave i W. Susquehanna Ave, 2005, fot. Jack Ramsdale, © City of Philadelphia Mural Arts Program

Aleksander Hudzik: Jaka jest rola instytucji sztuki w przestrzeni publicznej?
Mateusz Miesto Ściechowski: Przede wszystkim ważna jest komunikacja. Powinniśmy mówić, dlaczego to, co robimy, jest istotne. Tłumaczyć to, co w tej sztuce się dzieje, zwłaszcza oddolnie, ludziom, którzy z tą sztuką obcują na co dzień – mieszkańcom miasta. Chcemy tworzyć takie inicjatywy, które coś wniosą w przestrzeń miejską, a nie kolejny festiwal street artu, tych mamy już w Polsce kilka. Nie chodzi o to, żeby pięciu ludzi zamalowało całe miasto. To jest kompletnie nudne.


Zdjęcie: Eltono przy pracy, Warszawa 2011, fot. materiały prasowe fundacji Vlepvnet

W lipcowym „Arteonie” ponadto jak zawsze relacje z wystaw w Polsce i za granicą: z wystawy „Particolare” w Palazzo Donà w Wenecji, festiwalu Alternativa w Gdańsku i z prezentacji inaugurujących wystawienniczą działalność Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie. Z polskich wydarzeń recenzujemy także Miesiąc Fotografii w Krakowie i dwa artystyczne projekty: “Cień” Łukasza Skąpskiego, zrealizowany w MN w Krakowie, a także fotograficzny projekt Nicolasa Grospierre’a „Zdjęcie, które rośnie”, zrealizowany w mieszkaniu fotografa Tadeusza Sumińskiego. W dziale „Archiwum sztuki” przypomnienie postaci Jacka Smitha, reżysera awangardowych filmów, którego retrospektywa odbywa się w ramach tegorocznego festiwalu Era Nowe Horyzonty. W najnowszym „Arteonie” także recenzja książki „Filozofia sztuki masowej” Noëla Carrolla.