Polski rynek aukcyjny: raport Artinfo z 1. półrocza 2018

Obroty na rynku aukcyjnym w Polsce w 1. półroczu 2017 i 2018 roku

Dokładnie 21 czerwca roczna wartość sprzedaży dzieł sztuki na aukcjach przekroczyła 100 mln złotych. Dla porównania, w 2017 roku rynek osiągnął ten pułap dopiero 30 września, więc obecny sezon jest szybszy od poprzedniego o ponad trzy miesiące. Poziom obrotów na koniec czerwca to znacząco więcej niż całoroczne obroty jeszcze cztery lata temu. Wolumen sprzedaży rośnie bardzo dynamicznie i w ciągu ostatnich pięciu lat więcej niż potroił się. Utrzymanie tempa wzrostu do końca drugiego półrocza oznaczałoby wynik cztery razy wyższy niż w 2013 roku. Bliższa analiza pokazuje, że tempo może nawet wzrosnąć, bo o ile pierwszy kwartał roku (44,9 mln zł) przekroczył wynik ubiegłoroczny jedynie o 12,5%, drugi kwartał (60,1 mln zł) był już lepszy o 29,2%.

RAPORT ARTINFO.PL 2018   zobacz więcej >>

Bardzo ważne dla rynku są przyczyny wzrostu obrotów. Okazuje się, że nie wynika on ze wzrostu wielkości oferty. Nie uległa też zmianie liczba aukcji. Mimo to, doszło do większej o 10% liczby transakcji, czyli oferta domów aukcyjnych była wysokiej jakości i spotkała się z bardzo dobrym przyjęciem ze strony kupujących. Tym, co przesądziło o dużym wzroście sprzedaży jest ogólny wzrost cen we wszystkich segmentach rynku. Ponad milion złotych płacono w ciągu ostatnich 6 miesięcy sześciokrotnie, podobnie jak rok temu. Aukcji z obrotami powyżej miliona złotych było 23, a więc o ponad 35% więcej niż przed rokiem (17).

Wyniki rynku aukcyjnego w Polsce w 1. półroczu 2017 i 2018 roku

TOP 20 transakcji aukcyjnych w Polsce w 1. półroczu 2018 roku

Najważniejsze aukcje zorganizowały tradycyjnie domy aukcyjne: Desa Unicum, Polswiss Art oraz Agra-Art. Te trzy firmy osiągnęły w 1. połowie roku blisko 3/4 krajowych obrotów. Do 46,6% wzrósł udział Desy Unicum, natomiast Polswiss Art utrzymał swoją pozycję (18%). Drugą firmą, która poprawiła wyniki sprzedaży jest Sopocki Dom Aukcyjny, którego udział w rynku wzrósł z 6% do 8,2%. Mniejszy niż przed rokiem udział mają Agra-Art (9,5%), a także Rempex (3%), który w pierwszej piątce firm zastąpiła Libra (3,6%). Rempex wraz z Ostoyą utrzymują się w czołowej piątce domów aukcyjnych jeśli chodzi o liczbę transakcji. Prymat pod tym względem Desy Unicum i Sopockiego Domu Aukcyjnego trwa, ale obie firmy nieco zmniejszyły swoją przewagę nad konkurencją. Nowością na rynku są znacznie większe sprzedaże w domach aukcyjnych Art in House i Pragaleria. Pragaleria w statystykach z całego 2017 roku zajmowała wśród krajowych domów aukcyjnych szóste miejsce z 600 transakcjami. Do końca czerwca tego roku firma, wyspecjalizowana w sztuce młodej i aktualnej, dokonała już ponad 500 sprzedaży, osiągając bardzo znaczącą przewagę nad Rempexem i Ostoyą, które jednak, w odróżnieniu od Pragalerii, osiągnęły wysokie obroty.

Udział domów aukcyjnych w obrotach na rynku aukcyjnym dzieł sztuki w Polsce w 1. półroczu 2018 roku

TOP 10 domów aukcyjnych w 1. półroczu 2018 roku, według wielkości obrotów

Udział domów aukcyjnych w łącznej liczbie transakcji na rynku aukcyjnym dzieł sztuki w Polsce w 1. półroczu 2018 roku

TOP 10 domów aukcyjnych w 1. półroczu 2018 roku, według liczby wylicytowanych obiektów

Aukcje

145 – liczba aukcji przeprowadzonych w 1 półroczu 2018 roku
28 aukcji z ofertą mieszaną (sztuka dawna i sztuka współczesna) – 29,5 mln zł 
18 aukcji sztuki współczesnej – 29,1 mln zł 
10 aukcji sztuki dawnej – 28 mln zł 
44 aukcji sztuki młodej i aktualnej – 4 mln zł 
18 aukcji specjalistycznych – 9,2 mln zł 
13 aukcji charytatywnych – 2,7 mln zł

Dynamika aukcji w pierwszej połowie roku była bardzo zbliżona do ubiegłorocznej. Organizatorzy aukcji wybierali mniej więcej te same terminy aukcji. Co więcej, zorganizowali ich niemal tyle samo co w 2017 roku, więc i klasyfikacja pod względem liczby aukcji nie uległa zmianie, choć liderzy Desa Unicum i Sopocki Dom Aukcyjny nieco zwiększyli już i tak imponujące natężenie aukcji. Stosunkowo najmniej "demokratycznie" prezentuje się ranking 20 największych transakcji pierwszego półrocza 2017 roku. Do wszystkich doszło w jednym z trzech czołowych polskich domów aukcyjnych: Desa Unicum,  Polswiss Art lub w Agra-Art. Najgłośniej było o sprzedażach w Desie Unicum. Za "Latawce" Tadeusza Makowskiego z 1928 roku zapłacono ponad 2,2 mln zł, zaś za "Powrót z targu" Józefa Brandta ponad 1,5 mln zł. Arcydzieło Brandta miało także imponującą oprawę medialną związaną z powrotem obrazu do Polski i wystawą w Muzeum Narodowym w Warszawie. Wydarzeniem było też wystawienie na aukcję w domu aukcyjnym Agra-Art obrazu Władysława Czachórskiego "Blask klejnotu". Dzieło uzyskało 873 tys. zł z opłatą aukcyjną.

Domy aukcyjne organizujące najwięcej aukcji w 1. półroczu 2018 roku

Natężenie handlu aukcyjnego w Polsce w 1. półroczu 2018 roku. Obroty (mln zł) i liczba aukcji w miesiącu

TOP 10 aukcji organizowanych w Polsce 1. półroczu 2018 roku, według wielkości obrotów

Aukcje sztuki młodej i aktualnej

W pierwszym półroczu 2018 roku obroty na aukcjach sztuki młodej i aktualnej były nieco niższe niż rok temu. Po raz pierwszy zorganizowano znacząco mniej aukcji w tym segmencie (44 w 2018 roku w porównaniu z 56 w 2017 roku). Ma to związek między innymi z faktem, że dwie firmy, organizujące w poprzednim sezonie regularne aukcje (White Space i Studio 4 Art), nie kontynuują obecnie działalności. Średni poziom cen na aukcjach sztuki młodej i aktualnej nieznacznie wzrósł i wynosi obecnie 1549 zł (bez opłaty aukcyjnej). Utrzymanie zbliżonego poziomu obrotów było możliwe dzięki wzrostowi cen. Aukcji jest mniej, natomiast licytowana jest większa niż przed rokiem liczba prac (średnio 50, w 2017 roku 43 prace) i większa jest średnia sprzedaż na jednej aukcji (obecnie 91,4 tys. zł, w 2017 jedynie 78,6 tys. zł).

91,4 tys. zł, średni poziom obrotów na aukcji młodej sztuki (z opłatą aukcyjną)

78 średnia liczba prac oferowanych na aukcji młodej sztuki
50 średnia liczba prac wylicytowanych na aukcji młodej sztuki
62,8% udział wylicytowanych prac 

W układzie sił na rynku zachodzą ważne zmiany. Pozycję lidera zachowuje Desa Unicum, z nieznacznie mniejszym niż w 2017 roku udziałem w rynku (obecnie 33%), natomiast vice-liderem jest Dom Aukcyjny Art in House, który niemal podwoił swój udział w rynku i na zakończenie 1. półrocza 2018 roku wyniósł on 20,5%. Trzecie miejsce zajmuje Sopocki Dom Aukcyjny (14,8%), a pierwszą piątkę dopełniają Pragaleria i Next, które w bieżącym sezonie zamieniły się miejscami. Pod względem liczby transakcji liderem jest ponownie Desa Unicum, ale zajęcie drugiego miejsca przez Pragalerię jest ważnym wydarzeniem. Pragaleria w pierwszej połowie 2018 roku sprzedała drugą największą liczbę prac osiągając udział w rynku na poziomie 14,2% (awans z miejsca czwartego na drugie). Podobny awans (z miejsca piątego na trzecie) zanotował Art in House, choć trzeba przyznać, że różnice między kolejnymi firmami są już minimalne. Ponad 10% transakcji dokonuje się jeszcze w Sopockim Domu Aukcyjnym (10,9%), Xanadu (10,7%) i Next (10,4%).

Udział domów aukcyjnych w obrotach na rynku sztuki młodej i aktualnej w Polsce w 1. półroczu 2018 roku

Udział domów aukcyjnych w lącznej liczbie wylicytowanych obiektów na rynku sztuki młodej i aktualnej w 1. półroczu 2018 roku

Na liście największych transakcji z aukcji sztuki młodej i aktualnej rekordzistka cenowa jest ta sama, co w ubiegłym roku - Sandra Arabska. Jej duży olej jako jedyny przekroczył w 1. półroczu 2018 roku granicę 20 tys. zł na aukcji w Sopockim Domu Aukcyjnym. Drugie najważniejsze nazwisko wśród wysoko wycenianych twórców to Andrejus Kovelinas, wylicytowany za 14,5 i 12,5 tys. zł w Art in House. Kovelinas, podobnie jak piąty w rankingu Franciszek Ledóchowski (rekordowa cena młotkowa 12 tys. zł za abstrakcję z cyklu "Apeiron"), należeli do odkryć rynku aukcyjnego w 2017 roku. Znacznie wcześniej pozycję wypracowała Zofia Błażko, której imponujące tondo wylicytowano w Sopockim Domu Aukcyjnym za 14 tys. zł. Zaskakujące jest wysokie miejsce 30-latka z Francji, Bastiena Ducourtioux, który zadebiutował na polskim rynku dopiero w 2018 roku, zaś w kwietniu ustanowił swój rekord cenowy pracą "Forgive me my Lord" (12 tys. zł bez opłat).

TOP 20 transakcji aukcyjnych sztuki młodej i aktualnej w Polsce w 1. półroczu 2018 roku

TOP 10 transakcji aukcyjnych w Polsce w 1. półroczu 2018

	1. Tadeusz Makowski, Latawce (Les cerfs-volants), 1928, olej, płótno, 81 x 100, Desa Unicum, 21.06.2018 (1 900 000 zł) 2 242 000 zł		2. Józef Brandt, Powrót z targu, ok. 1883-90, olej, płótno, 90 x 161, Desa Unicum, 21.06.2018 (1 300 000 zł) 1 534 000 zł
	3. Jacek Malczewski, Autoportret - Życie i śmierć, 1916, olej, płótno, 100 x 71,  Polswiss Art, 6.03.2018 (1 200 000 zł) 1 416 000 zł		4. Alfred Wierusz-Kowalski, Ścigani przez wilki. Wilka poczuły!, ok. 1885, olej, płótno, 72,2 x 119, Agra-Art, 25.03.2018 (1 010 000 zł) 1 191 800 zł
	5. Mojżesz Kisling, Akt leżący na czerwonym prześcieradle, 1929, olej, płótno, 73,2 x 100,1, Desa Unicum, 24.05.2018 (1 000 000 zł) 1 180 000 zł		6. Wojciech Fangor, M 46, 1969, olej, płótno, 203 x 234, Desa Unicum, 7.06.2018 (900 000 zł) 1 062 000 zł
	7. Władysław Czachórski, Blask klejnotu, 1897, olej, płótno dublowane, 55,5 x 76,  Agra-Art, 17.06.2018 (740 000 zł) 873 200 zł		8. Wojciech Fangor, SU 13, 1972, olej, płótno, 127 x 127, Desa Unicum, 1.03.2018 (680 000 zł) 802 400 zł
	9. Ryszard Winiarski, Obszar 121, 1972, akryl, płyta, 100 x 100 x 10,  Polswiss Art, 29.05.2018 (680 000 zł) 802 400 zł		10. Mojżesz Kisling, Mona Luisa, 1952, olej, płótno, 55,5 x 46,5, Desa Unicum, 24.05.2018 (660 000 zł) 778 800 zł

TOP 10 transakcji aukcyjnych w Polsce w 1. półroczu 2018 (sztuka młoda i aktualna)

	1. Sandra Arabska, Bez tytułu, 2018, olej, płótno, 140 x 180, Sopocki Dom Aukcyjny, 7.03.2018 (20 000 zł) 23 600 zł		2. Andrejus Kovelinas, Break time, 2017, olej, płótno, 150 x 150, Art in House, 2.02.2018 (14 500 zł) 16 820 zł
	3, Zofia Błażko, Bez tytułu (Oni), 2011, olej, płótno, tondo śr. 150, Sopocki Dom Aukcyjny, 7.03.2018 (14 000 zł) 16 520		4. Andrejus Kovelinas, Venice, 2018, olej, płótno, 100 x 100, Art in House, 16.03.2018 (12 500 zł) 14 500 zł
	5. Franciszek Ledóchowski, Apeiron 37, 2016, technika mieszana, płótno, 150 x 120, Sopocki Dom Aukcyjny, 7.03.2018 (12 000 zł) 14 160 zł		6. Bastien Ducourtioux, Forgive me my Lord, 2017, akryl, płótno, 160 x 160, Desa Unicum, 17.04.2018 (12 000 zł) 14 160 zł
	7. Dominik Balcerzak, Piękny umysł, 2017, olej, płótno, 70 x 100, Desa Unicum, 20.02.2018 (11 000 zł) 12 980 zł		8. Adam Bakalarz, K18, 2018, brąz patynowany, 35 x 44,  Sopocki Dom Aukcyjny, 7.03.2018 (11 000 zł) 12 980 zł
	9. Bartłomiej Koter, Paris Scene #4, 2018, olej, płótno, 90 x 80,  Desa Unicum, 27.03.2018 (11 000 zł) 12 980 zł		10. Wojciech Brewka, Brothers, 2018, olej, akryl, płótno, 120 x 120, Art in House, 16.03.2018 (11 000 zł) 12 760 zł