Nareszcie!

Po miesiącach gdzie poloników było jak na lekarstwo, w marcu pojawiły się obrazy na wielu aukcjach. Aż 107! Niezawodnym jest nadal Paryż, gdzie odbędą się dwie licytacje z licznymi obrazami  artystów związanych z École de Paris. Pierwsza w domu Boisgirard - Antonini, 18 marca zobacz katalog>>   i druga w domu Millon, w środę 25 marca zobacz katalog>>. Pozostałe obrazy pochodzą głównie z aukcji europejskich, ale zahaczymy też o Amerykę.
 

Od niej też zaczynam chronologiczny przegląd ofert. W Kodner Galleries, w miejscowości Dania Beach na Florydzie anonimowy poszukiwacz z Polishartcorner, o którym  sygnalizowałem w lutym, wypatrzył na aukcji 4 marca obraz Jerzego Nowosielskiego, „Akty we wnętrzu” (olej z 1995 roku) za 8000-12.000 $. Galeria Kodner zamieściła kilka zdjęć tej pracy m.in. zbliżenie zezwolenia na wywóz obrazu z Polski z pieczątką Urzędu Konserwatora Zabytków w Krakowie. Teoretycznie ta dokumentacja sugeruje autentyczność obrazu, ale zastanawiające są pewne nielogiczności. Obraz wg zdjęć namalowany jest na płótnie, co widać na kadrze z odwrociem obrazu. Tam też przylepiony jest, w dolnym prawym rogu, druk od konserwatora z jego pieczątką. Dlaczego więc na zbliżeniu druku z pieczątką przyklejony jest on na płycie wiórowej? Dlaczego w 1996 (?) roku konserwator miałby używać pieczęci z czasów PRL, i dlaczego podpis i data są niechlujne i poprawiane? Wszystko to razem nie wygląda dobrze.

Natomiast obrazy oferowane przez Christie w Nowym Jorku 6.03., Paryżu 24.03. i Londynie 26.03. - które omówię wspólnie - są na pewno w porządku. W USA na aukcji First Open z nr. 320 znalazło się Piotra Uklańskiego „Powstanie Warszawskie 44 - Sadyba” z 2008 roku, duże płótno z kompozycją symboliczną wykonaną tuszem wyceniono na 25.000-35.000 $ i sprzedano za 32.500 $. 
 

Zbigniew Rogalski, Śmierć partyzanta 1, 2005

W Paryżu na aukcji impresjonistów i malarzy nowoczesnych z nr. 31 będzie płótno  Mojżesza Kislinga „Kwiaty w wazonie” za 30.000-50.000 €, a z nr. 38 Ludwika Markusa-Marcoussisa „Martwa natura z rybą i owocami” z 1926 roku za 25.000-35.000 €.
W Londynie, na tamtejszej First Open zostaną wystawione dwa obrazy o niepodważalnej proweniencji, bo  pochodzące z warszawskiej Galerii Raster - z nr. 161 Zbigniewa Rogalskiego „Śmierć partyzanta 1” z 2005 roku, za 1000-2000 GBP i z nr. 163 Marcina Maciejowskiego „Od kogo to zależy? (Od Pana Ministra Spraw Wewnętrznych. Sprawa załatwiona. Mój przyjaciel)” z 2006 roku, oszacowany na 6000-8000 GBP.

Wracam do chronologii. W Mutterstadt w Niemczech, 6.03. w Henry`s Auktionhaus na aukcji on-line były trzy pejzaże Eugeniusza Zdzisława Olszewskiego, architekta mieszkającego we Włoszech, o którym już pisałem - z nr. 6342/43/44 „Księżyc i krajobraz”, olej za 250 €, „Dwa jeziora” olej - za 300 € i „Pejzaż z Prowansji” z 1979 roku, akwarela za 200 €. Na razie brak wyników.

W pobliskiej Belgii, w Lokeren w domu De Vuyst 7.03. z nr. 393 oferowano obraz z 1969 roku Jerzego Tchórzewskiego „Postać” - dynamiczną i ekspresyjną kompozycję olejną, opatrzoną dodatkowo dedykacją artysty, z ceną estymacją 4500-7000 €, ale nie znalazł kupca.

I znowu wracamy do Niemiec, gdzie w Berlinie w domu Jeschke-van Vliet 7.03., na aukcji "Dawne książki i sztuka dawna i nowoczesna" znalazł się z nr. 239 obraz Władysława Czachórskiego „Dama przy lustrze i bukiet róż”, olej za 8000 €. Mimo drobnych uszkodzeń warstwy malarskiej obraz został sprzedany za 44.000 €.
 

Józef Popczyk, Martwa natura z winogronami

Na kolejnej aukcji 11.03. w Hotel des Ventes w Genewie znajdą się obrazy z dwóch pokoleń malarzy - z nr. 1184 Jana Peszki „Cypel w zatoce Gouron” (z 1912 ?), akwarela za 300-500 CHF i z nr. 1196  Jana Tarasina „Plaża” z 1967 roku za 8000-12.000 CHF. Tego samego dnia w Paryżu, w domu Massol SVV pojawią się dwa obrazy Józefa Popczyka, nieznanego mi malarza. Wg Benezita urodził się w Brzezinach koło Krakowa w 1890 roku i zmarł w 1971 w Chorzowie. Jego matka była Polką, a ojciec Rosjaninem. Studiował architekturę na politechnice we Lwowie i pracował w Polsce jako architekt. Malarstwo było jego pasją. Był w Paryżu w latach 1910 i 1920, a także w Anglii i Wenecji. Zaliczany jest do członków École de Paris. Malował widoki miejskie i z architekturą, m.in. w 1915 roku kościół St. Germain-des-Pres i Plac Montholon w Paryżu. Na najbliższej aukcji będą jego dwa gwasze z 1927 roku, w jednakowej cenie 800-1000 €, bardziej nowoczesne, kolorowe i zgeometryzowane - z nr. 166 „Martwa natura z winogronami” i z nr. 167 „Tańczące kobiety”. Druga licytacja, w tym samym domu paryskim, odbędzie się 13.03., a na niej z nr. 324 znajdzie sie rzeźba Jana Lambert-Ruckiego, z brązu polichromowanego „Strach na wróble (nr 3)” z 1938 roku - egz. 2 z 8, wys. 67,5 cm - wyceniona na 8000-10.000 €.

 

Andrzej Tomaszewski, Natura przy zamglonym słońcu

Też 13.03., w Niemczech, w domu Evy Aldag w Buxtehude zostanie zakończona aukcja on-line (rozpoczęta 3.03.2015), na której powtórnie pokazane zostaną dwa obrazy Józefa Krzysztofa Oraczewskiego, już raz licytowane 30.11.2014. Będą to - w jednakowej cenie 80 € - „Pomnik” (tempera, tektura) z nr. 219 i  „Ania” (tempera, tektura) z nr. 220.

Dzień później, 14.03. w Dreźnie  w Schmidt Kunst-auktionen z nr. 144 wystawiony zostanie obraz Andrzeja Tomaszewskiego (ur. w 1934 r. w Warszawie, zm. w 2010 r. w Berlinie) zatytułowany „Natura przy zamglonym słońcu” 1991, mały akryl za 300 €.

Także w Niemczech, we Frankfurcie nad Menem 14.03. w domu Dobritz sprzedawany będzie obraz olejny Alfreda Wierusza-Kowalskiego „Wesoła sprzeczka”, z ceną wywoławczą  8000 €.

Przenosimy się do Francji, gdzie w Wersalu, w domu Pillon 15.03. na aukcji 230 obrazów z XIX wieku będą cztery akwarele, w tej samej cenie 900-1000 €, Henryka Epsteina - z nr. 89 „Młyn na wyspie Belle”, z nr. 90 „Droga do miasteczka”, z nr. 93 „Strumień w lesie” i z nr. 94 „Stary most w Epernon” z 1941 roku.

W Deauville w domu Tradart, też 15.03. na aukcji sztuki dawnej i nowoczesnej z nr. 114 znajdzie się obraz Mojżesza Kislinga „Łodzie w porcie Honfleur” (1932, olej) za 40.000-50.000 €. i z nr. 151 Zygmunta Menkesa „Martwa natura z lampą i gruszkami” z 1928 roku za 12.000-15.000 €.
 

Edward Świerkiewicz, Portret młodej dziewczyny, 1849

Aż do Szwajcarii zawędrował Edwarda Świerkiewicza „Portret młodej dziewczyny” rysowany ołówkiem w 1849 roku. Wystawiony zostanie z nr. 266 w Lozannie w Encheres Dogny 17 marca na aukcji Belle Vente de Printemps za 500 CHF. Świerkiewicz, malarz z Cieszyna, urodził się w Myślenicach w roku 1808 i zmarł w Cieszynie w 1875. Studiował w Krakowie w SSP, był porucznikiem armii austriackiej, publicystą i aktorem. Tworzył obrazy kościelne, portrety i sceny rodzajowe. Jego obrazy znajdują się w kolekcji Muzeum Śląska Cieszyńskiego.

Z Cieszyna niedaleko do Wiednia, gdzie w Dorotheum 18.03. na aukcji malarstwa XIX wieku znalazłem tylko jeden olejny obraz Władysława Chmielińskiego, z nr. 67, przedstawiający „Wóz weselny na wiejskiej ulicy”, oszacowany na 2400-2800 €.

Wreszcie dochodzimy do zapowiedzianej pierwszej dużej licytacji 18 marca w Paryżu u Boisgirarda - Obrazy nowoczesne i współczesne École de Paris - na której znajdzie się 28 poloników. Na poczatku katalogu kilka litograficznych odbitek: z nr. 5 Henryka Haydena „Martwa natura z wazą i owocami” (1968), za 150-200 €, z nr. 12 Jana Lebensteina „Scena salonowa” (1973) za 300-400 €, z nr. 15 Henryka Stażewskiego „Kompozycja abstrakcyjna” za 300-400 € (odbitka z teki „Abstraction-Creation” wydanej w 1973 roku na 40. lat grupy w nakładzie 150 egz.), z nr. 16  Władysława Strzemińskiego „Kompozycja abstrakcyjna” za 500-600 €, z tej samej teki co kompozycja Stażewskiego i na koniec dwie odbitki prac Romana Cieślewicza w cenie 200-300 € każda - z nr. 17 „Krzyczący” oraz serigrafia „Postać”. Kolejnymi pozycjami w katalogu będą oleje, akwarele, rysunki itp. wśród których sporo będzie szkiców i studiów pracownianych oraz drobniejszych dzieł. Przy coraz mniejszej na rynku liczbie obiektów „galeryjnych” pochodzących od artystów przynależnych do École de Paris, francuscy marszandzi przypisują do niej prawie każdego twórcę ze środkowej i wschodniej Europy, który przez czas jakiś przebywał w Paryżu lub na terenie Francji, niezależnie od okresu jego pobytu. Tak też się stało w przypadku Teofila Kwiatkowskiego znanego malarza romantycznego, który po Powstaniu Listopadowym 1830 roku znalazł się na emigracji. Trudno go zaliczyć do École, ale występuje w katalogu, bo polonus z pochodzenia. Jego akwarelowa rodzajowa scena dworska ze średniowiecza zostanie wystawiona z nr. 31 za 800-1000 €.

Jean Lambert-Rucki, Scena w teatrze, 1944

Od nr. 41 do 45 będą dzieła Jana Lamberta-Ruckiego wykonane w różnych technikach między 1930 a 1960 rokiem. Pierwszym będzie gwasz z 1930 „Sprzedawca balonów” za 3500-4000 €, kolejno „Scena w teatrze” (1944, węgiel) za 5000-6000 €, „Pierroci” (1934, węgiel, kredki) za 1500-1800 €, „Le Cracher de feux” (1937, kredki) za 2000-2500 € i „Marionetka” (1960, kredki) za 1500-1800 €. Tego samego autora będą jeszcze - z nr. 114 „Edyp” (1937, olej, płyta) za 5000-7000 € i z  nr. 115 duży olej „Pod mostem” z 1925 roku za 20.000-25.000 €. Joachima Weingarta zostaną pokazane dwie prace - rysunek węglem z nr. 46 „Mężczyzna z fajką” za 150-200 € (prezentowany już dwukrotnie w 2011 roku), i z nr. 123 gwasz „Kompotierka i szklanki” za 2000-2200 €. Następnie „Siedząca dziewczyna” Leopolda Gottlieba z nr. 47 - akwarela za 2700-3000 €. Ołówkowym rysunkiem, z nr. 63, będzie Jana Lebensteina „Figura axialna” (1963) ceniona na 800-1000 €, a z nr. 80 „Pejzaż” (olej, tektura) został namalowany przez Alfreda Świeykowskiego, należącego do starszej generacji artystów. Dalsze pozycje to z nr. 81 Zygmunta Szretera „Kwiaty w wazonie” (olej, tektura) za 400-600 €, z nr. 93 Maurycego Blumenkranca-Blonda z Łodzi „Zatoka Juan” za 500-600 €, z nr. 99 Abrahama Weinbauma, „Atelier artysty w Paryżu” (olej, tektura) za 500-600 €. Kolejne pozycje to dwa oleje Roberta Pikelnego - z nr. 100, „Duet” za 600-800 €  i z nr. 101 „Pracownia artysty” za 1200-1500 €. Zbliżamy się już do końca katalogu, jeszcze tylko Natana Grunsweigha dwa olejne obrazy - nr 108 „Ulica w Paryżu” za 1200-1500 € i nr 109 „Postacie przed kościołem” za 1500-1800 €, Stanisława Eleszkiewicza, z nr. 116  „Sen” (technika mieszana), w cenie 400-600 € i powojenny duży olejny pejzaż „Szlembark” z nr. 141 Jerzego Mierzejewskiego za 600-800 €. Jak widać z proponowanych wyżej cen, nie są to dzieła reprezentacyjne dla wymienionych autorów. Nie od rzeczy warto tu przypomnieć, że tylko kilkunastu artystów z Europy środkowej i wschodniej, przypisanych do École, wybiło się ponad przeciętność z licznej rzeszy malarzy, rzeźbiarzy, grafików itp. szukających powodzenia na Zachodzie w pierwszej połowie XX wieku.
 

Leopold Pilichowski, Grób Racheli

Z ulic Paryża przenosimy sie na chwilę do Jerozolimy, gdzie w domu Matsart na aukcji z 19 marca wystawionych zostanie kilku autorów żydowskich z Polski. Będą to - Józef Budko, którego miedzioryt „Lekcja  Talmudu” z nr. 18 został wyceniony na 120-150 $; Leopold Pilichowski autor olejnego „Grobu Racheli”, z nr. 32, oszacowanego na 8000-10.000 $; Konstanty Szewczenko twórca obrazu olejnego, z nr. 153, zatytułowanego ”Sukkot” za 800-1200 $ i z nr. 168 Abraham Weinbaum, który namalował olejny „Portret żydowskiego chłopca” (ok. 1920 roku) za 1800-2200 $ - obraz już raz wystawiany w tym domu.

Kolejna dwie aukcje odbędą się w Berlinie, w domu Auctionata, 24 i 26 marca. Na pierwszej, gdzie m.in. wystawione będzie malarstwo z XIX wieku, z nr. 16 znajdzie sie obraz Alfreda Wierusza-Kowalskiego „Pocztylion w dwukółce”, olej oszacowany na 4000-8000 € i z nr. 77 Michała Wywiórskiego „Zimowy pejzaż”, olej za 1800-3600 €. Na drugiej licytacji 26.03. pod nazwą Post-War & Contemporart Art z nr. 4 będzie Anny Kott (ur. w 1975 roku i żyjącej w Berlinie) kompozycja figuralna „Solution” (2011, olej) za 2000-4000 € oraz z nr. 50 Zbigniewa Dłubaka „Asymetria 83” z 1994 roku, duży akryl wyceniony na 3000-6000 €.

Też w Niemczech, w Dusseldorfie w domu Hargesheimer 25.03., z nr. 1395 oferowane zostaną Konstantyna Szewczenki dwa „Portrety Rabinów” (olej, tektura) z ceną wywoławczą 300 € i z nr. 1421 Mariana Strzembosza „Przejażdżka bryczką, Monachium 1908” za 200 €. Nie znam tego krakowskiego malarza, studiował zapewne w Monachium, a cena obrazka jest chyba adekwatna do jego talentu.
 

Mela Muter, Pejzaż z Rustrel

Wspomniana na wstępie felietonu, druga licytacja obfitująca pracami artystów z Polski, zapowiadana jest u Millona w Paryżu jako Art Moderne - ukrywając, że większość wystawionych autorów łączona jest z międzywojenną École de Paris. Przegląd prac naszych artystów zaczynam od nr. 67 „Półaktu” narysowanego przez Kislinga w 1922 roku i wycenionego na 6000-8000 €. Tego malarza będą jeszcze - z nr. 128 „Akt leżący na trawie”, olej za 20.000-30.000 € i z nr. 149 „Mimozy w wazonie” - olej w cenie 35.000-40.000 €. Jana Peszki „Narożnik ul. Villiers w Paryżu”, olej z nr. 123 oszacowano na 5000-7000 €. Następnie przyjrzymy się pracom Meli Muter: z nr. 124 będzie „Pejzaż z Rustrel” - olej za 8000-12.000 €, z nr. 142 „Mężczyzna z fajką” olej za 10.000-15.000 € i z nr. 155 „Portret brunetki”, olej za 3500-4500 €. Szamaja Mondszajna (Simona Mondzaina) będą z nr. 125 „Anemony w dzbanku” olej za 4000-5000 €, które już były licytowane parę lat temu. Stanisława Eleszkiewicza zostaną wystawione dwa olejne obrazy. Z nr. 126 prezentujący ulubiony motyw artysty - czyli „Mężczyznę w kaszkiecie”, takiego paryskiego gawrosza, w cenie 2500-3000 € i z nr. 127 „Siedzącą dziewczynkę” za 500-600 €. Włodzimierza Terlikowskiego oferowane będą trzy obrazy olejne z nr. 129-131: „Domy na brzegu wody” za 2000-3000 €, „Kwiaty w wazonie i grzyby” (na odwrociu pejzaż) - za 1000-1200 € i „Ulica Thiers w Troyes” za 4000-5000 €. Maurycego Mędrzyckiego „Kwiaty w dzbanku i książka”, olej z nr. 133 wyceniono na 6000-8000 €. Henryka Haydena będą dwa obrazy - z nr. 135 „Dolina Marny” w cenie 2500-3000 € i z nr. 154 „Kwiaty w wazonie”, olej za 3000-4000 €, które już w lutym 2013 roku były wystawione w Tel Avivie w domu Matsart. Kolejnym autorem będzie Henryk Epstein: z nr. 140 „Kwiaty w szklanym wazonie” oferowane będą za 1200-1500 € - czyli taniej o kilkaset euro, gdyż obraz ten wystawiony u Millona 21.11.2014, z nr. 92 szacowany był na 2000-3000 €. Drugie dzieło, z nr. 160, to „Miasteczko z kościołem”, olej za 1000-1500 €. Alberta Weinbauma, z nr. 156, będzie „Martwa natura z kafetierą i owocami” olej za 1000-1200 €. Za to Blumenkranca-Blonda będą dwie olejne martwe natury w jednakowej cenie 800-1200 € - z nr. 157 „Dzbanek, pudełko z laki i kłębki wełny” oraz „Ryby w misce i sosjerka”. Saszy Blondera „Irysy w wazonie”, sygnowane powojenną wersją nazwiska „Blondel”, z nr. 161, wyceniono na 1000-1500 €, Marka Rudnickiego „Dziewczynę z jabłkiem”, olej z nr. 168 oszacowano j.w., a ostatnią pozycję z katalogu Millona, z nr. 169 Zdzisława Cyankiewicza „Kompozycję abstrakcyjną” (1961, olej) na 2000-3000 €.

Mieczysław Rayzner, Tańcząca pod kwitnącym drzewem

Kończę wyliczankę marcowych aukcji imprezą w Zurichu, gdzie 27.03. w domu Schuler zostaną zaprezentowane dwa obrazy - z nr. 3136 Mieczysława Rayznera „Tańczącą pod kwitnącym drzewem” za 1200-1800 CHF - symboliczno-secesyjną pogodną i wiosenna scenę oraz z nr. 3141 Jerzego Kossaka obraz olejny namalowany w 1940 roku przedstawiający „Napoleońskich żołnierzy szukających kwatery na noc” (prawdopodobnie w czasie odwrotu spod Moskwy), wyceniony na 800-1200 €.

Kolejne, kwietniowe Wędrówki pojawią się w okolicy Wielkanocy, więc z góry życzę Wesołych Świąt i słonecznej pogody wszystkim, którzy mnie czytają.

Sławomir Bołdok