Wiesław Smużny - Figuracja XXI wieku

14 stycznia 2005 w toruńskiej Galerii Wozownia odbył się wernisaż wystawy Wiesława Smużnego pt. „Figuracja XXI”. Ten zamknięty projekt, realizowany w latach 2002-2003, został teraz po raz pierwszy pokazany w całości. Jaki mówi sam artysta - „nawiązuje [on] bezpośrednio do przeżywanego jeszcze czasu początku XXI wieku i rozmaitych obserwacji, przemyśleń zachowań artystycznych oraz prób znalezienia znaków plastycznych i symbolicznych dla stanów ludzkiego ducha wyrażanych koordynacją ciała”.

Wiesław Smużny licznie przybyłych widzów zaprosił do uczestnictwa w stworzonej przez siebie sytuacji, która przybrała kształt swoistego environment - dużej realizacji przestrzennej, zlokalizowanej w dolnej sali Galerii Wozownia. Publiczność wchodzącą do ciemnej sali przywitała najpierw głośna pulsująca muzyka, a następnie zawieszone folie tworzące labirynt z małych wydzielonych części. W tym „antycznym” – wedle słów Smużnego – labiryncie od czasu do czasu ciemności rozjaśniały się, by ukazać oglądającym tańczące zaa pomalowanej folii ludzkie cienie. W różnych punktach sali zapalały się reflektory tworząc w ten sposób, wibrujący w rytm muzyki teatr cieni, który zastygał w zastanej pozie, gdy światła gasły. Prawie od razu w innej części labiryntu światło budziło inny cień do „pulsowania”, i ta sytuacja powtarzała się. Tak zorganizowane działanie, pełne dynamiki i ruchu figury ludzkiej ustawionej w przestrzeni, miało w sobie cechy widowiska teatralnego i wymiar performerski. Taki był zamiar artysty, który bezpośrednią inspirację dla projektu – swoistą myślową matrycę - znalazł w prasowym zdjęciu, na którym 14 tancerzy z New York City Ballett wyciągało w radosnym geście ręce ku niebu.
Akcja trwała kilka minut, po czym wszystko ucichło i zostały zapalone światła. Wówczas widzom ukazały się 42 wielkoformatowe prace wykonane w technice bodyprint (ciałodruku transparentnego), o wymiarach ok. 270x300, które zawieszone w przestrzeni galeryjnej tworzyły system korytarzyków i małych pomieszczeń. Na foliach dostrzec można było odbite sylwetki nagich ciał. Były to odbity 21 ciał dwudziestolatków, (11 kobiet, 10 mężczyzn), „utrwalone” na foliach w cyfrę rzymską XXI. Według autora projektu 21 młodych ludzi, wybranych z pokoleniowego wyżu demograficznego użyczyło swoich ciał, by zgodnie z matrycą XXI wyrazić wolność i młodzieńczą witalność za pomocą gestu i pełnych temperamentu odbić. Z jednej strony harmonię, a z drugiej zmysłowość ciała. „Multiplikacyjne odciśnięcie figuroznaku przy pomocy matrycy ciał konkretnych ludzi, ma założenie eksperymentalnego ryzyka. Jest poszukiwaniem otwartej grafiki na pograniczu wielkoformatowego druku, znakowego malarstwa oraz bezpośredniego, wrażliwego rysunku. Jest twórczym intermedium tradycyjnych dyscyplin”. Tak więc każdy młody człowiek, jak swoisty stempel, odciskał swoje XXI na folii (odbitka ciała widzianego z przodu, z tyłu i boku, w jego konkretnych wymiarach, podwójnie, dwoma metodami bodyprintu: nadruk i podruk.). Uważni widzowie mogli ujrzeć niekiedy podpis konkretnego „stempla”, co w przedmiotowym potraktowaniu ciała nadawało rysę życia. W technice ciałodruku nietrudno o błędy, już lekkie „poślizgnięcie” na folii rozmazuje farbę i kształty. W tym projekcie widać jednak, że nadzorujący młodych artystów profesor wymagał doskonałości. Artysta zainteresował się rysunko-drukiem bezpośrednim prowadząc zajęcia rysunku, sam też podjął wiele własnych prób drukowania idei przy pomocy ludzkiego ciała. Prace i doświadczenia Wiesława Smużnego z bodyprintem przywodzą na myśl Yvesa Kleina. Artysta, dążąc do znakowo plastycznego i symbolicznego przedstawienia tytułowej figuracji, świadomie nawiązał do jego „Antropometrii”.