W krainie piękna

Rozmowa z Joanną Kilian, kurator wystawy Guercino. Triumf baroku - Arcydzieła z Cento, Rzymu i kolekcji polskich

Jak zrodził się pomysł na wystawę?
Joanna Kilian: Możliwość pokazania w Muzeum Narodowym w Warszawie pierwszej w Polsce tak bogatej panoramy twórczości jednego z najwybitniejszych malarzy włoskiego baroku, Giovanniego Francesca Barbieriego, zwanego Il Guercino (1591-1666), zrodziła się w wyniku współpracy z Pinakoteką w Cento, rodzinnym mieście artysty. Cento, leżące we włoskim regionie Emilia, w prowincji Ferrara, w maju 2013 roku zostało dotknięte trzęsieniem ziemi o ogromnej sile i dlatego musiało zamknąć dla publiczności wszystkie galerie. Pinakoteka ewakuowała do specjalnie przygotowanych magazynów swoją bezcenną kolekcję dzieł Guercina. Stąd unikatowa inicjatywa i możliwość pokazania w Warszawie ponad czterdziestu najwybitniejszych obrazów, rysunków i rycin Guercina. Ekspozycja wzbogacona zostanie o dzieła mistrza pochodzące z kolekcji polskich (m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie, katedry wawelskiej, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Diecezjalnego we Włocławku). Naszym celem było pokazanie uniwersalnego charakteru dojrzałego baroku w jego najczystszej, włoskiej postaci.

Jakie są najbardziej wartościowe, najważniejsze obiekty na wystawie? Co stanowi o ich wyjątkowości?
J.K.: Na wystawie pokażemy najsłynniejsze dzieło Guercina, pochodzące z kolekcji Galerii Barberinich w Rzymie Pasterze arkadyjscy - „Et in Arcadia ego” z 1618 roku. Jest to obraz o wielkim ładunku dramatyzmu i niezwykłej sile artystycznej. Charakteryzuje się mistrzowskim kolorytem, dynamiką, wyrafinowanymi efektami kolorystycznymi. Należy do kanonu najważniejszych i najpiękniejszych obrazów w historii malarstwa. Nikt nie może mieć wątpliwości, że wyszedł spod pędzla znakomitego artysty o ogromnym temperamencie i niezależnej naturze. Tło, a raczej miejsce akcji obrazu, stanowi nostalgiczny pejzaż przywołujący na myśl mityczną Arkadię. W starożytności była ona opisywana przez poetów jako odległa kraina prostego, błogiego życia, zamieszkana przez satyrów, pasterzy i nimfy - istoty półboskie, uosabiające siły natury. Piękno przyrody i krajobrazu, a także harmonia życia czyniły z Arkadii krainę szczęśliwości. W obrazie Guercina pasterze znajdują czaszkę na zrujnowanym kamiennym podeście z napisem Et in Arcadia ego (I ja jestem w Arkadii). Ten motyw przypomina o obecności śmierci i ewokuje dramatyczny dysonans między pięknem przyrody a ludzkim cierpieniem. Do sielskiej krainy wkrada się melancholia. Powrót człowieka do natury okazuje się niemożliwy.
Na wystawie można będzie obejrzeć także arcydzieło Guercina z kolekcji polskich. Jest to monumentalne Ukrzyżowanie ze świętą Franciszką Rzymianką i świętą Elżbietą Węgierską, obraz ołtarzowy z kaplicy Potockich w katedrze wawelskiej. O jego walorach artystycznych świadczą między innymi światło i cień, wydobyte tu z wyjątkową wirtuozerią.

Co stanowi o wyjątkowości tej wystawy? Dlaczego warto ją zobaczyć?
J.K.: Ekspozycja w Muzeum Narodowym w Warszawie, obejmująca 33 obrazy oraz ponad 50 rysunków i rycin, będzie pierwszą w Polsce tak bogatą panoramą twórczości Guercina. Obrazy wypożyczone z włoskich kolekcji, między innymi ze słynnej Galerii Barberinich w Rzymie, a także szkice, rysunki i ryciny pozwolą prześledzić proces twórczy i kształtowanie się stylu tego niezwykłego malarza.
Szczególną rolę pragnęliśmy nadać oprawie plastycznej, czy raczej scenografii, której zadaniem będzie podkreślenie zachwycających, artystycznych walorów oeuvre malarza. Nowoczesną aranżację plastyczną ekspozycji przygotował znakomity projektant i scenograf teatralny Boris Kudlička.

19 września w Muzeum Narodowym w Warszawie została otwarta wystawa dzieł Guercina, jednego z najwybitniejszych malarzy włoskiego baroku. W konferencji prasowej, która odbyła się tego samego dnia, udział wzięli: Agnieszka Morawińska, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie, Riccardo Guariglia, Ambasador Włoch w Warszawie, Paola Ciccolella, dyrektor Włoskiego Instytutu Kultury w Warszawie, Joanna Kilian, kurator ze strony Muzeum Narodowego w Warszawie, Fausto Gozzi, kurator, dyrektor Pinacoteca Civica w Cento i Boris Kudlicka, autor scenografii wystawy.



Powrót