Szczególne miejsca. Idee do zamieszkania

La Caixa to inicjatywa finansowa, bank i kasa pożyczkowa, która właśnie rozpoczyna działalność na polskim rynku. Statutowo 25 % zysków przeznaczać musi na działalność non profit, co też czyni za pomocą Fundación „la Caixa”, która zajmuje się ochroną środowiska, działaniami związanymi z resocjalizacją więźniów i sztuką. Fundacja wspiera artystów i organizuje wystawy, obecnie na przykład objazdową ekspozycję twórczości Igora Mitoraja, która odwiedzi kilka hiszpańskich miast. Fundacja od wielu lat tworzy też własną kolekcję, która obecnie należny do najważniejszych zbiorów sztuki współczesnej w Hiszpanii. W zbiorach gromadzone są prace czołowych artystów ostatniego trzydziestolecia. Jest ich już ponad 700, a w skład kolekcji wchodzi malarstwo, fotografia, rzeźba, prace wideo oraz instalacje. Wśród reprezentowanych kierunków znalazł się między innymi ekspresjonizm lat 80., arte povera, minimalizm. Zbiory La Caixa obejmują twórczość znanych i wschodzących artystów, będąc przeglądem tendencji współczesnej sztuki. Ostatnio do kolekcji zakupione zostały prace m.in. Wilhelma Sasnala. To drugi, obok Mirosława Bałki, polski artysta, którego dzieła znajdują się w zbiorach La Caixa. 

Wystawa w Zachęcie prezentuje niewielki wycinek kolekcji, jedynie 20 prac. Są to dzieła wywodzących się z tradycji minimalizmu. Uznanie minimalizmu za jeden z głównych nurtów nowoczesności nie jest już podyktowane, jak to było w momencie jego narodzin, postrzeganiem go jako spadkobiercy konstruktywizmu czy też oceną jego roli w procesie ponownego uznania obiektu/przedmiotu w sztuce. Procesom oczyszczania formy, przestrzennego zróżnicowania i ekspansji, wyróżniającym minimalizm od początku istnienia, aż po jego aktualne wcielenia, towarzyszy zjawisko odwrotne – stopniowe wypełnianie wolnej dotychczas przestrzeni treściami biograficznymi, społecznymi oraz historycznymi. Mając to na uwadze kurator wystawy Mariano Navarro skomponował z dostępnym mu dzieł, klarowny dyskurs mówiący o konstruowaniu szczególnych przestrzeni, gdzie mogą rozwijać się różnorodne idee i doświadczenia opisujące nasz sposób życia we współczesnym świecie. 

Na szczególne zauważenie zasługują dzieła Daniela Burena, Tony'ego Cragga, Donalda Judda, Gerharda Richtera, Richarda Serry i Jamesa Turrela. Temu ostatniemu poświecono oddzielną salę, w której znajduje się emanująca intensywną iluzją instalacja, będąca jednocześnie najstarszą na wystawie pracą, a tym samym stanowiąca punkt odniesienia dla całości koncepcji kuratorskiej. Prace pozostałych artystów, zarówno malarskie, jak i rzeźbiarskie, emanują charakterystycznym dla minimalizmu chłodem, odnosząc się do idei zamieszkania w kontekście współczesności i społeczeństwa konsumpcyjnego. Nie ma tu oczywiście prac, które ujmowałyby ten problem wprost, z programową dydaktyka. Jest za to przestrzeń do pomyślenia i samodzielnej refleksji, która jest pożądana i oczekiwana od widza.