PICABIA znów bawi się w Paryżu - relacja z wystawy

 
"Szczególnie idealny" - tak chyba należałoby przetłumaczyć - trudny do przetłumaczenia - tytuł wystawy prac Francisco Picabii, którą po francusku nazwano "Singulier idéal". A może "niepowtarzalny", "osobliwie idealny", bądź "dziwaczny" lub "pojedynczy"... 

Bo jak scharakteryzować artystę, który w swojej twórczości pomieścił aż tyle "izmów": impresjonizm, kubizm, orfizm, dadaizm, fowizm, postsurrealizm i wreszcie realizm? A może - jak mówi komisarz wystawy, pani Suzanne Pagé, ".. pojęcie pojedynczości, jak i termin wielokrotności dobrze obrazują działalność Picabii, który tak naprawdę tworzył tylko w jednym stylu – stylu Picabia...". 
 

Francisco Picabia
Adam i Ewa, 1911
olej, płótno

Ambicją paryskiej ekspozycji jest właśnie uporządkowanie bogatego dorobku, bo zebrano tu blisko 200 prac artysty. Picabia był nie tylko malarzem, ale i poetą, pamflecistą, wydawcą, a nawet scenarzystą. Wystawa ma charakter chronologiczny – w dziewięciu salach – zwiedzający odkrywają kolejne oblicza zmarłego w 1953 Francisa Charlesa Emile’a Picabii. 

Bardzo rzadki obraz, 1915
olej, płótno, drewno pozlacane i posrebrzane, 113x86,5, 
The Peggy Guggenheim Collrction, The Solomon R. Gugg
  

  
   
 
Artysta urodził się w 1879 w Paryżu, jego ojciec był hiszpańsko-kubańskim arystokratą, a matka pochodziła z bogatej rodziny burżuazyjnej. Pasją młodego Francisa była filatelistyka, ale wcześnie zaczyna go nudzić drobna wymiana znaczków z kolegami. Marzą mu się zakupy poważnych kolekcji – ale na to nie ma jeszcze pieniędzy. Zaczyna więc wynosić z domu i sprzedawać obrazy należące do rodzinnej kolekcji, które ... zastępuje na ścianach, własnoręcznie zrobionymi kopiami. 

Cisza, 1949
olej, deska, 55x46
Galeria Michael Wegner, Kolonia,
Nowy Jork

Podobno uwagę ojca zwróciły nie tyle podrobione obrazy, co podkrążone oczy syna przesiadującego z pędzlem po nocach. Odkrywszy fałszerstwo, zamiast surowo skarcić syna – ojciec kwituje sprawę lakonicznym "w zasadzie to masz rację" i posyła jeden z obrazów Francisa na paryski Salon Artystów , a rok później zapisuje go do Szkoły Sztuk Dekoratywnych. Picabia miał wtedy zaledwie 15 lat. 

Liść winogrona, 1922
płótno, wymiary: 200x161
Tate Purchased 1984

 
 
 
Później studiuje w Akademii Fernanda Cormon – miejscu narodzin wielu młodych talentów, takich, jak chociażby Toulouse-Lautrec, czy Van Gogh. W wieku 20-tu lat przechodzi na własne utrzymanie.. Pomimo, że od początku, jego obrazy dobrze się sprzedawały, środowisko oskarża Picabię o brak indywidalności twórczej. Zarzucają mu « robienie » Sisley’a, Moneta, a nawet imitowanie Signaca. Wszyscy ci krytycy nie zdają sobie sprawy, że posługując się impresjonistyczną manierą – Picabia chce pośrednio obnażyć hipokryzję malarstwa, które « miało dobrze odzwierciedlać rzeczywistość ». Artystę bowiem prześladuje jedno pytanie : czemu służy malarstwo ? 

Obraz Rastadada, 1920
collage, papier, 19x17
kolekcja Paul Destribats, Paryż

 

Kiedy jego dziadek - znakomity fotograf, Alphonse Davanne powiedział mu, że "wkrótce my, fotografowie - sprawimy, iż malarstwo stanie się bezużyteczne, bo my odtwarzamy rzeczywistość wierniej i szybciej", Picabia odpowiedział: "Nigdy nas nie zastąpicie. Możecie fotografować pejzaże, ale nie idee, które są w mojej głowie..." .Jeszcze o tym nie wiedząc – sformułował w ten sposób to, co później stało się podstawą sztuki abstrakcyjnej. 

Pięć kobiet, 1942
olej, karton, 101,5x75, 
Flicvk Collection 2

 
 
 
W ostatniej , dziewiątej sali paryskiej wystawy nie sposób nie zwrócić uwagi na dzieło zatytułowane "Ziemia jest okrągła", z którego kobieca postać zdaje się porozumiewawczo pozdrawiać zwiedzającego. 

Ziemia jest okrągła, 1951
olej, płótno, 78x63 cm
kolekcja prywatna

 
 
 
Czy Picabia pozostał więc mimo wszystko wierny dadaistom? Być może... Dadaizm pochodzi od francuskiego słowa "dada" – hasła przypadkowo wybranego ze słownika, a które w dziecięcym języku oznacza zabawkę... 

Picabia bawił się całe życie, w sensie dosłownym i artystycznym.  
  

Półpoście, 1925
płótno, 100x81
Kolekcja prywatna

    
 
Wystawa czynna do 16 marca 2003

Relacja przygotowana przez Artinfo.pl