Jerzy Panek - grafika - Jan Fejkiel Gallery




Galeria Jana Fejkla w Krakowie zmieniła ostatnio siedzibę. Pozostała co prawda w obrębie tej samej ulicy, zmienił się jednak lokal. Dzisiejszy adres to Grodzka 65. Tam właśnie odbyła się promocja albumu "Panek/Gielniak. Życie, Przyjaźń, Sztuka. Korespondencja 1962-1972", opracowanego przez Elżbietę Dzikowską
i Wiesławę Wierzchowską. Promocji towarzyszyła wystawa drzeworytów Jerzego Panka, przedstawiających w charakterystycznej dla niego manierze ujęcia twarzy Gielniaka.
Autorki albumu zebrały korespondencję miedzy tymi dwoma artystami, jednymi
z największych grafików w powojennej Polsce. Ich pierwsze spotkanie w roku 1962 przerodziło się w przyjaźń, która przetrwała aż do śmierci Gielniaka dziesięć lat później. Listy, które wymieniali między sobą, są nie tylko komentarzem do ich twórczości, ale też dokumentem wzajemnego podziwu i niezwykłej sympatii tak odmiennych osobowości. 
Panek, pełen witalności, temperamentu, bezpośredniego stosunku do życia i sztuki, krzepko ciosający swe drzeworyty i chory na gruźlicę Gielniak, żyjący w stanie ciągłego zagrożenia, nadwrażliwie dzielący włókna swych linorytów. 
Uzupełnieniem korespondencji są zebrane komentarze, artykuły, wspomnienia, wywiady z osobami będącymi blisko lub znającymi artystów, a także bogata szata ilustracyjna, na którą składają się liczne zdjęcia i reprodukcje ich prac. 

Do pracy nad drzeworytniczym portretem Gielniaka Panek przystapił w lipcu 1963 r. Od pierwszej wizyty u Gielniaka w sanatorium w Bukowcu upłynął prawie rok, w ciągu którego Panek wykonał blisko 100 rysunków zapowiadających przyszły portret. Do końca roku wykonał kilkanaście drzeworytów przedstawiających portrety Józefa Gielniaka.
Portret, a jeszcze częściej autoportret, dominował w twórczości Panka. Czesem przedstawiał tez bliskich przyjaciół, ale były to zwykle pojedyncze prace. Wyjątkiem jest Gielniak, którego portrety układają się w całościowy cykl drzeworytniczy. 
Uwaga koncentruje się tutaj na zbliżeniu twarzy, której zarys wykreśla miękka, wijącą się kreską. Duże znaczenie ma tu też wyrazistość rysów Gielniaka, które stają się pretekstem dla swobodnych poszukiwań kreski. Bez trudu jednak odnajdujemy takie punkty identyfikacji jak usta, nos, czy uszy. To prowadzi do charakterystycznej dla Panka redukcji i uproszczenia, odrzucając równocześnie to, co przypadkowe i przemijalne.

 

 Wybrane prace:
   
    


     
     
  


  
 Nota biograficzna: 

        

Jerzy Panek urodził się w 1918 r w Tarnowie. Zmarł w styczniu 2001 r w Krakowie. Studia rozpoczął w 1937 r w Instytucie Sztuk Plastycznych w Krakowie na Wydziale Grafiki pod kierunkiem Andrzeja Jurkiewicza i Władysława Jarockiego. W czasie okupacji kontynuował studia w Kunstgewerbeschule (do 1942). Po wojnie w latach 1945-48 kontynuował naukę na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie u Eugeniusza Eibischa i Zbigniewa Pronaszki. Uprawiał grafikę, malarstwo i drzeworyt, w którym osiągnął prawdziwe mistrzostwo. W latach 60-tych powstały najsłynniejsze cykle drzeworytnicze: Autoportrety, Kobiety obłąkane, Pastuchy, Pasterki, Latawce, Chorągwie, i Próby portretów Józefa Gielniaka. Olejne autoportrety zostały pokazane na wystawie Polaków portret własny w 1979 r. W 1983 r powstają ostatnie drzeworyty. Artysta maluje pastelami, rysuje wykonuje akwaforty. Był członkiem międzynarodowych stowarzyszeń twórczych m.in.: XYLON. Wielokrotnie wystawiany i nagradzany - Złoty Medal na Międzynarodowym Triennale Grafiki w New Delhi 1971, Nagroda im. Jana Cybisa 1988 r. Prace w zbiorach muzealnych w Polsce, USA, Japonii, Wielkiej Brytanii a także w zbiorach prywatnych na całym świecie.


________________________________
Tekst i zdjęcia: Jolanta Gumula
Relacja przygotowana dla Artinfo.pl                   



Galeria prac


Powrót