Wieczór, z cyklu Zaloty

„Wieczór” wchodzi w skład niewielkiego cyklu „Zaloty” nad którym Zofia Stryjeńska pracowała w 1935 roku. Obok dwóch obrazów ilustrujących podanie o Piaście Kołodzieju i kilku scen o tematyce folklorystycznej „Zaloty” są najważniejszą pracą stworzoną przez artystkę w tym czasie. Kompozycje stworzone w charakterystycznej dla Stryjeńskiej mieszanej technice, wykorzystującej gwasz i farby temperowe, odznaczają się dużą dynamiką i dekoracyjnością. Na tle innych prac cyklu („Wiejskie tańce”, „Miłość w górach”) prezentowany „Wieczór” wyróżnia się niezwykłą atmosferą. Praca jest mistrzowsko zrealizowanym nokturnem. Wzięcie nocy za tło dla sceny umożliwiło artystce stworzenie odrealnionych efektów świetlnych i barwnych. Mieszające się intensywne i blade błękity, surrealistycznie pomarańczowa tarcza księżyca w pełni, metalicznie fioletowe ciała kochanków dowodzą, że Stryjeńska nie tylko była mistrzynią artdecowskiej poetyki, ale także nie bała się eksperymentów i umiejętnie czerpała z awangardowych kierunków malarskich (szczególnie krakowskiej formuły formizmu, którą miała okazję gruntownie poznać jeszcze w latach 20. XX w.). „Wieczór” jest interesującą pracą nie tylko ze względu na swoją wartość artystyczną. Także na tle biografii artystki, a szczególnie burzliwych wydarzeń z lat 30., prezentowana sielska, beztroska praca rysuje się jako szczególnie znamienna. Obraz przedstawiający radosnych kochanków powstał bowiem w czasie, kiedy artystka borykała się z własnym skomplikowanym życiem uczuciowym. Stryjeńska razem z mężem Arturem Sochą przeniosła się w 1930 roku do Warszawy i zamieszkała przy ulicy Mazowieckiej 10. Jej małżeństwo przeżywało wówczas poważny kryzys. Związek ze względu na chorobę weneryczną męża miał charakter platoniczny. W 1932 zmarł były mąż artystki, Karol Stryjeński. Dwa lata później malarka popadła w finansowe tarapaty i musiała opuścić mieszkanie przy Mazowieckiej. W czerwcu przeniosła się do hotelu sejmowego (pokój 203). W 1935, kiedy pracowała nad radosnymi „Zalotami” komornik na poczet jej długów zajął część prac przechowywanych w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie. Sytuacja finansowa Stryjeńskiej poprawiła się dopiero w 1938 roku, kiedy po sześcioletnim pobycie na placówce dyplomatycznej w Szanghaju do Polski wróciła jej siostra Janina. Kobiety zamieszkały wtedy razem, a artystka sprowadziła do Warszawy swoje dzieci. W 1938 pojawił się w życiu Stryjeńskiej pierwszy od wielu lat romans. Wybrankiem był nieco od artystki młodszy Arkady Fiedler.

Jedna z najwybitniejszy artystek polskich 1 połowy XX w. Była żoną architekta Tadeusza Stryjeńskiego. W 1909 rozpoczęła naukę w szkole malarskiej dla kobiet Marii Niedzielskiej. W 1911 przebrana za chłopca, jako Tadeusz Grzymała rozpoczęła studia malarskie w Monachium (w tym czasie do tamtejszej akademii nie przyjmowano kobiet). Po roku rozpoznana przez kolegów opuściła Monachium i wróciła do Krakowa. W 1918 wstąpiła do Warsztatów Krakowskich jako projektantka zabawek i autorka tek graficznych. W latach 1921-27 mieszkała w Zakopanem, gdzie jej mąż pracował jako dyrektor Szkoły Przemysłu Drzewnego. Po rozwodzie w 1927 przeniosła się do Warszawy. W 1938 otrzymała kilka zamówień z polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, m.in. na kilim dla cesarza Japonii Hirohito. Wzięła udział w dekoracji wnętrz polskich statków pasażerskich: "Batorego" i "Piłsudskiego". Wykonała także freski w Muzeum Techniczno - Przemysłowym w Krakowie (1917 ), polichromię sal w baszcie Senatorskiej na Wawelu (1917) i dekoracje wnętrza winiarni Fukiera w Warszawie. Jako członek Stowarzyszenia Artystów Polskich Rytm (od 1922 roku) wzięła udział w Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu w 1925 roku, zdobiąc salę główną polskiego pawilonu zaprojektowanego przez Józefa Czajkowskiego sześcioma panneaux przedstawiającymi Rok obrzędowy w Polsce. Indywidualne prezentacje twórczości Stryjeńskiej odbyły się m.in. w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych (1919, 1926), paryskiej Galerie Crillon (1921), londyńskim New Art Salon (1927), lwowskim Muzeum Przemysłu Artystycznego (1932) i warszawskim Instytucie Propagandy Sztuki (1935). Za granicą artystka eksponowała swe prace na Biennale w Wenecji (1920, 1930, 1932) oraz na wystawach organizowanych w latach 1927-39 przez Towarzystwo Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych. W 1929 roku otrzymała wielki złoty medal za ilustracje książkowe na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, a w 1932 roku zdobyła złoty medal na XVIII Biennale w Wenecji. W okresie największej popularności Stryjeńskiej jej prace były rozpowszechniane w formie tek, albumów i pocztówek przez oficynę Jakuba Mortkowicza, która wydała m. in. "Tańce polskie", "Paschę. Pieśń o Zmartwychwstaniu Pańskim", "Piastów" i "Obrzędy polskie".