M 72, 1969 r.

POCHODZENIE:
- Galerie Chalette, Nowy Jork
- kolekcja prywatna, USA
- Christie’s New York, 1990
- kolekcja Wojciecha Fibaka, Monte Carlo
- kolekcja prywatna, Warszawa

Nowojorska Galeria Chalette, z której pochodzi „M 72”, odegrała znaczącą rolę w rozwoju sztuki op-artu, na przełomie lat 50. i 60. reprezentując artystów tego nurtu, na czele z Victorem Vasarely’m. Galeria prowadzona przez Artura Lejwę wraz z żoną Madeleine pomogła również w organizacji wystawy w Muzeum Guggenheima. Wojciech Fangor w rozmowie z Martą Gnyp w 2014 roku wspominał: „Lejwa sprzedawał bardzo dużo [moich obrazów]. Cena za jeden obraz to było 1 500 dolarów, z czego ja dostawałem połowę. Miałem dobre życie dzięki swojej sztuce: pomiędzy 1966 i 1973, Lejwa sprzedał ponad 100 moich obrazów. Pomógł mi również zorganizować moją wystawę w Guggenheim Museum w 1970 roku. To dalej robi wielkie wrażenie w Polsce, ponieważ jestem jedynym polskim artystą, który miał tam solową wystawę”. Wojciech Fangor współpracował z Chalette przez 5 lat, gdzie miał coroczne wystawy.
Prezentowany obraz został sprzedany przez galerię prywatnemu kolekcjonerowi zamieszkałemu w Scarsdale w stanie Nowy Jork w 1970. Na dowód zachowała się faktura sprzedaży, która przechowywana jest wraz z całym archiwum Galerie Chalette w Smithsonian Institution w Waszyngtonie. O Arturze Lejwie po latach Wojciech Fangor wypowiadał się bardzo ciepło: „Lejwa był outsiderem wśród amerykańskich marszandów. Wystąpił nawet z ich związku zawodowego. Uważał, że są nieuczciwi, bo manipulują cenami. Z dnia na dzień, jak np. Leo Castelli, podbijają ceny o dziesiątki lub setki tysięcy. Lejwa był konserwatystą. Uważał, że nie cena rodzi jakość dzieła sztuki. Wolał podwyższać ceny powolutku, lecz systematycznie. Była to metoda bezpieczniejsza dla inwestorów i kolekcjonerów. Współpracował z Kahnweilerem, który postępował podobnie. Ten ich styl handlu nie pasował do czasów. Z tym swoim kultem etyki zawodowej obydwaj byli jak zabytki. Tamte czasy etykę miały gdzieś. (...) Lejwa znał wpływowych dziennikarzy. Po wystawie u niego czołowy krytyk ’New York Timesa’ John Canday poświęcił mi kolumnę gazety. U Guggenheima stale są czasowe wystawy. Natomiast całostronicowy tekst w ’NYT’ to rzadkość. Opieka wpływowego marszanda ma pierwszorzędne znaczenie dla malarza, szczególnie początkującego” (cyt. za: Wojciech Fangor czyli sztuka dla milionów, „Parkiet”, 25.12.2017).
Dla głównych twórców op-artu, takich jak Victor Vasarely, Richard Anuszkiewicz, Tadasky czy Briget Riley, głównym środkiem ekspresji była sama powierzchnia płótna. Niezależnie od filozoficznego zaplecza, tym, co wyrażało artystyczny zamysł malarzy op-artu była geometria i kolor. Dla Fangora, głównym środkiem wyrazu nie było płótno, lecz przestrzeń otaczająca widza, budowana w relacji pomiędzy formą, kolorem i światłem. To trudne do wyobrażenia stwierdzenie nabiera sensu, kiedy staniemy przed jednym z obrazów Wojciecha Fangora. Dynamika przestrzenna prac Fangora odbywa się gdzieś pomiędzy widzem, a powierzchnią płótna. Próba skupienia się na rozmytych, płynnych kompozycjach powoduje złudzenie wibrowania, czy też uprzestrzennienia się kompozycji. Iluzjonistyczny obraz, zbudowany na kanwie intensywnych barw i iluzjonistycznych kształtów, jest efektem kontrolowania procesu percepcji.

W czasie okupacji studiował prywatnie u Tadeusza Pruszkowskiego i Felicjana Szczęsnego Kowarskiego. Uzyskał dyplom w warszawskiej ASP w 1946. Na festiwal Młodzieży i Studentów w Warszawie wraz z Henrykiem Tomaszewskim zaprojektował dekorację przestrzenną w plenerze. Odtąd prace malarskie były realizowane w relacji do przestrzeni poza obrazem - jak w słynnym “Studium przestrzeni" z 1958 roku, poprzedzającym światowe realizacje environments. Instalacje malarskie z lat 50. i 60., złożone z kolorowych kontrastujących kręgów i fal, dotykały problemów optycznych i były bliskie sztuce op - art. Ukoronowaniem tego okresu była indywidualna wystawa w Guggenheim Museum w Nowym Jorku (1970). Prowadził działalność pedagogiczną na uniwersytetach w Anglii i USA. Jego prace znajdują się w największych kolekcjach na świecie.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.