Firaxo, 1977 r.

"Nieodmiennie mówimy o "naturze", która rozwija się przepięknie w stronę zarówno porządku, jak i wielkości. Najważniejsi artyści do dnia dzisiejszego dostosowują rzeczy do skali człowieka, formując je na własne podobieństwo. W przyszłości, jedyny porządek wyznaczać będzie abstrakcja, na wzór relacji między gwiazdami i atomami..."
Victor Vasarely, 1955

Obraz "Firaxo" został namalowany w 1977 roku, kiedy kariera Victora Vasarely'ego była w zenicie. Podzielna na cztery pola kompozycja to iluzja przestrzeni, uzyskana przy pomocy geometrii sześcianu. Zwielokrotnione figury zdają się zarówno wypukłe, jak i wklęsłe, co potęguje kontrastowa kolorystyka i światłocień. Był to czas, gdy węgiersko-francuski modernista stał się artystą globalnym, celebrowanym przez krytyków, podziwianym przez widzów, zapraszanym do współpracy przez najważniejsze instytucje. Jak pisała Maria Poprzęcka, "op-art był wszędzie", a na jego czele stała barwna postać Victora Vasarely'ego. Ukoronowaniem jego sławy było otwarcie muzeum w Aix-en-Provence, a następnie w rodzinnym Peczu.
"Romantyczny astronauta", jak nazwali go krytycy, był nie tylko jednym z najważniejszych twórców op-artu, ale również jedną z najbarwniejszych postaci związanych z dwudziestowieczną sztuką abstrakcyjną. W jego biografii splata się typowy dla awangardy utopijny optymizm i oryginalne poszukiwania artystycznej perfekcji. Artysta zaczynał swoją edukację studiując klasyczne, akademickie formy w konserwatywnej Akademii Podolini-Volkmann. Szybko jego horyzont zaczął się jednak zbliżać do poszukiwań awangardowych. Tożsamość Vasarely'ego uformowała w budapesztańskich warsztatach Műhely - prowadzonej przez Sandora Bortnika szkole wzorującej się na rewolucyjnych zasadach Bauhausu.
W pierwszym okresie swojej twórczości, Victor Vasarely projektował tkaniny oraz druki reklamowe. Sztuka użytkowa stanowiła laboratorium dla jego przyszłej twórczości artystycznej. To wtedy, w latach 30., zarysowały się główne kierunki artystycznych poszukiwań Vasarely'ego: dynamika, geometria i złudzenia optyczne. Artysta daleki był jednak od dogmatyzmu i eksperymentował również z figuracją, surrealizmem, kubizmem oraz ekspresjonizmem.
Podobnie jak wszyscy wielcy moderniści, Vasarely widział rzeczywistość jako jednię, którą można pojąć w naukowy, doświadczalny sposób. Język abstrakcyjnych form, którym się posługiwał, wywodził się od studium przyrody i jej empirycznych form. Rytm i porządek przyrody stanowił archetyp dla geometrycznego schematu kompozycji Vasarely'ego. Abstrakcyjne kształty oddawały naturę wszechświata i kosmicznego porządku, opisywanego przez matematykę i geometrię. Zainteresowanie astronomią oddawały tytuły prac, m.in. "Vega" od Wegi czyli najjaśniejsza gwiazda Lutni.
Ciekawy wątek op-artu przypomniała Maria Poprzęcka w artykule "Przypomnienie opartowskiej sukienki", w którym opisała historyczne tło działalność Victora Vasarely'ego. Powojenna scena artystyczna we Francji była zdominowana przez "epigonów kubizmu, surrealizmu, przez taszyzm, zwany też abstrakcją liryczną, czy też sentymentalny mizerabilizm, któremu dopisywano filozoficzne, egzystencjalne treści". Swoiste novum oferowała galeria Denise René, promując abstrakcję geometryczną. Celem było przywrócenie "jasności, stabilności i ładu" jako remedium na traumatyczne doświadczenie II wojny światowej.
Sztuka geometryczna, znana doskonale od początków XX wieku i obarczona łatką akademizmu, budziła w młodym wówczas Vasarely'm bunt. Wtedy właśnie wprowadził do swych obrazów iluzje optyczne, które dawniej stosował w projektach użytkowych. Tym, co centralizowało jego twórczość, była idea wirtualnego ruchu. Nawiązywał do przedwojennych mobili Aleksandra Caldera i Marcela Duchampa, jeszcze silniej pogłębiając swój związek z przedwojenną, lewicującą awangardą.
Ale twórcom op-art nie zależało na fizycznym ruchu, który nadawali swoim dziełom dadaiści. Interesowało ich ożywienie powierzchni płótna. Posługiwali się formami geometrycznymi odnoszącymi się do fizjologii widzenia, tym samym przesuwając odbiór dzieła z twórcy na odbiorcę. Obcy był im mit arcystwórcy i jego ekspresji; hołdowali nauce i technice, czego dowodem było skonstruowanie "Mathematics" - zaprezentowanej na wystawie "Le movement" maszyny rysującej w postaci robota, wykonującego prace na papierze przy użyciu flamastra. Vasarely uważał, że nie maluje, lecz programuje swoje dzieła, posługując się stworzonym przez siebie systemem.
Choć gigantyczny sukces nurtu op-art wkrótce doprowadził do zbanalizowania innowacyjnych rozwiązań jego twórców, motorem sztuki Victora Vasarely'ego było utopijne marzenie o "nowego, wspaniałego świata". Podobnie jak Duchamp, wierzył, że to widzowie tworzą obrazy, jednocześnie uznając zbawczą rolę sztuki. Do końca życia pozostał prawdziwym modernistą, który podzielał wiarę dawnych awangard w uniwersalność opartego na racjonalistycznych systemach języka abstrakcji.


Z pochodzenia był Węgrem. Dorastał w Budapeszcie. Od 1930 roku działał w Paryżu. Jeden z czołowych przedstawicieli abstrakcji geometrycznej, prekursor op-artu czyli sztuki operującej złudzeniami optycznymi. Od lat 50. starał się określić ją formułując szereg manifestów. Swoją twórczość abstrakcyjną określał mianem plastyki kinetycznej, starając się poprzez stosowane w niej efekty stwarzać wrażenie ruchu. Od roku 1960 artysta w manifestach teoretycznych rozwija koncepcję alfabetu plastycznego zatytułowanego "Folklor planetarny". Swoje pomysły plastyczne chciał wykorzystać do dekoracji budynków.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.