Mężczyzna z fikusem

Kształcił się w l. 1918-1921 w krakowskiej ASP pod kierunkiem J. Mehoffera i W. Weissa. W okresie 1921-1924 rozszerzył swą wiedzę o sztuce poznając w Berlinie i Wiedniu nurt ekspresjonistyczny. Od 1924 kontynuował naukę w macierzystej uczelni uczęszczając do pracowni F. S. Kowarskiego i J. Pankiewicza. Wstąpił do utworzonego przez uczniów Pankiewicza Komitetu Paryskiego, wraz z którym wyjechał do Paryża, gdzie przebywał do 1939 r. Podróż do Hiszpanii i na Baleary, jaką odbył w 1934 r., wzbogaciła zakres tematyczny jego malarstwa. W czasie II wojny światowej został uwięziony przez hitlerowców we lwowskim getcie, z którego wydostał się dzięki pomocy przyjaciół. Ukrywając się w okolicach Warszawy przybrał imię i nazwisko Stefan Samborski. W l. 1947-1949 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku; w okresie 1949-1969 piastował stanowisko profesora w warszawskiej ASP (z przerwą w l. 1950-1952). W 1959 r. odbyła się prezentacja sztuki artysty w ramach weneckiego Biennale. Nacht-Samborski należy do najwybitniejszych przedstawicieli tzw. szkoły sopockiej, kontynuującej tradycje polskiego koloryzmu. Jego wyostrzony zmysł kolorystyczny, niezwykła wrażliwość na barwne akordy i dar nadawania skromnym motywom niezwykłej urody malarskiej sytuują go wśród najwyżej cenionych polskich twórców doby powojennej. W oferowanym obrazie urzeka luźna struktura malarska, zamierzona szkicowość, wykorzystanie przypadkowych rozpływów farby. Jednocześnie malarz tworzy dźwięczne gamy nasyconych barw, zestraja fiolety, błękity i anemiczne róże z ostrymi, cytrynowymi żółcieniami. A wszystko to dla oddania lirycznego, niemal sentymentalnego w wyrazie portretu mężczyzny, którego wizerunek koegzystuje z cichym, wegetatywnym trwaniem pokojowej rośliny. Omawiana kompozycja łączy w sobie harmonijnie dwa znamienne dla twórczości Nachta motywy – portretu sprowadzonego do wymiaru znaku plastycznego i fikusa w doniczce. Analogiczne formalnie prace z lat 1960. i 1970. prezentowane były na wystawie "Artur Nacht-Samborski. 1898-1974", Muzeum Narodowe w Poznaniu, Galeria Sztuki Współczesnej "Zachęta" 1999.