POWSTANIEC KRAKOWSKI Z ROKU 1846

Stanisław Fabijański uczył się malarstwa w Krakowie oraz w Monachium. W roku 1888 wstąpił do Akademii i podjął studia u Aleksandra Wagnera. Malował widoki starych miast, sceny rodzajowe, a także obrazy ukazujące współczesne ważne wydarzenia społeczne. Obraz przedstawia podobiznę, być może portret, je¼d¼ca w na pół wojskowym, na pół cywilnym ubiorze - granatowej, dwurzędowej kurtce z zapiętymi na krzyż wyłogami, wykończonymi karmazynową wypustką. Na głowie portretowany nosi karmazynową, rogatą czapkę z czarnym, skórzanym otokiem i takim samym daszkiem. Nad otokiem widoczna jest okrągła, trójkolorowa kokarda w barwach biało - karmazynowo - czerwonej. Spodnie z szaraczkowe-go sukna. Natomiast osiodłanie konia jest wyra¼nie nie wojskowe, cywilne. Je¼dziecuzbrojonyjestwkrótkikarabinekkawaleryjski,zapewneaustriacki,zmosięż-nymi, podwójnymi okuciami na końcu łoża mocującymi lufę, z osadzonym w nich pobojczykiem. Przy lewym boku widoczna jest zawieszona na długich rapciach szabla z mosiężną, trójkabłąkową rękojeścią, zapewne francuska lub rosyjska, pamiętająca być może powstanie listopadowe i wojnę polsko-rosyjską 1831 roku. Całość ubioru, oporządzenia i uzbrojenia przedstawionego na obrazie zbrojnego wskazuje, iż mamy przed sobą podobiznę uczestnika powstania krakowskiego w lutym i marcu 1846 roku pod wodzą Jana Tysowskiego i Ludwika Gorzkowskiego. Wycofanie się w lutym 1846 roku Austriaków z Krakowa na Podgórze umożliwiło powstańcom zorganizowanie siły zbrojnej, wzmocnionej oddziałami napływającymi z Galicji i Królestwa. Były one na tyle znaczne, iż możliwe było nawet wysłanie znacznego oddziału powstańczego celem zajęcia Wieliczki. Być może to właśnie wydarzenie przedstawia obraz Fabijańskiego. Ubiór oddziałów powstańczych, którym usiłowano nadać w miarę jednolity wygląd, nosił wszelkie znamiona ubioru na pół cywilnego, na pół wojskowego. Oddziały piesze występowały w wołoszkach i pantalonach z szaraczkowego sukna, jazda przypominała ubiorem krakusów z 1831 r. Nakryciem głowy były pąsowe lub karmazynowe konfederatki. Podobnie ubrane były formacje krakowskiej Gwardii Narodowej formowane w 1848 roku. Również ich ubiory nosiły w zasadzie cechy ubioru cywilnego, którego jedynym elementem o narodowym i wojskowym charakterze były czapki, rogatywki lub okrągłe, opatrzone kokardami w barwach krakowskich. Obraz mimo iż malowany zapewne wiele lat po wydarzeniach z okresu powstania krakowskiego i Wiosny Ludów, być może w oparciu o wspomnienia ich uczestnika stanowi ciekawe ¼ródło do ubioru oddziałów powstańczych z lat 1846 - 1848.