W Zakopanem

"Rafale, muszę z Tobą zrobić wywiad.
Malczewski: Proszę bardzo.
Ja [czyli Witkacy]: Jakie nauki "pobierałeś"?
M.: Gimnazjum, dwa lata uniwersytet, rok politechniki, rok agronomii.
Ja: Czy rysowałeś w dzieciństwie i czy trwało to w sposób ciągły, i czy rzeczy obecne podobne są do dziecinnych?
M.: Rysowałem, była przerwa, a od siedemnastego roku życia zacząłem robić rzeczy podobne do obecnych. Malarstwa uczyłem się u ojca - zresztą samouk.
Ja: Co to jest według Ciebie sztuka?
M.: Na to nie odpowiem ponieważ nie wiem. Nad tym zagadnieniem nie zastanawiałem się głębiej.
Ja: Dlaczego?
M.: Nie uważałem tego za potrzebne do uprawiania sztuki. Bałem się, że próbując rozwinąć ów problem, zrażę się przestane w ogóle malować. Wątpię czy Nurmii, Peltzer, Limdbergh, Tilden, czy inny magik sportowy zastanawiają się nad pytaniem czym jest sport. Mimo to nie można im odmówić nazwy sportowców i to najlepszej klasy.
Ja: Zupełnie się zgadzam, ze to nie jest koniczne. Tylko, że sport byle dureń określi w dwóch słowach, a nad określeniem sztuki trudzą się najpierwsze łby na świecie od wieków i przychodzi im to z trudnością. Ale mniejsza z tym. Jaki jest twój stosunek do filozofii?
M.: Dawniej, przed wojną, zainteresowanie duże. Teraz nienawiść, jak do wykonywania fotografii.
Ja: Jeszcze jeden dowód fatalnego wpływu wojny na europejską kulturę. Stosunek do spraw społecznych?
M.: Sprawy społeczne obchodzą mnie gorąco. Marzenie o karierze politycznej. Sympatie na lewo.
Ja: Przez dyskrecję nie pytam, od jakiego punktu na lewo. Jakie są dla Ciebie najważniejsze rzeczy w życiu?
M.: Nie co dzień te same. Często pieniądze gdy ich nie posiadam - może za często. Czasem sztuka. Czasem nic.
Ja: Jaka jest według Ciebie przyszłość sztuki i jakie zdanie o ostatnich kierunkach malarskich?
M.: Mam wrażenie, ze sztuka nie kończy się na mnie, ani przeze mnie, tym bardziej ode mnie zaczyna…
Ja: Czy to aluzja do moich poglądów o rzekomej megalomanii? Ale mniejsza z tym. Dalej?
M.: Malarstwo sztalugowe nieco dziś zbyteczne. Tempo życia znacznie przyśpieszone. Żywot nowych kierunków krótki. Nie ujmuję im wartości. Lepsze najdziksze szukanie niż poprawne odgrzewanie. Malując odczuwam radość i mam nadzieję, że jeszcze wielu młodych ludzi będzie w przyszłości przeżywać ten stan wysokiego napięcia.
- Oto co zdołałem z niego wydusić. Mało, psiakrew! Trudno!

Wywiad jest fragmentem tekstu "Rozmowa z St. Witkiewiczem", "Wiadomości Literackie", 1924, nr 15