Portret przyjaciela artysty

Lit. porównawcza: D. Folga-Januszewska, Rafał Malczewski i mit Zakopanego, Olszanica 2006. Obraz nie był dotychczas znany w literaturze poświęconej twórczości Rafała Malczewskiego, stanowi, zatem ekscytujące wydarzenie na rynku sztuki w Polsce. Malowany po dwóch stronach grubej tektury przedstawia dwie różne kompozycje. Artysta podpisał portret, pejzaż choć nie jest opatrzony autorską sygnaturą nosi ewidentne cechy malarstwa Rafała Malczewskiego. Ukazany z profilu narciarz dominuje w kompozycji portretu. Jego wyraziście określona konturem postać, z zarzuconymi na ramię nartami, kijkami przy biodrze, rękawicami za pasem, z fantazyjnym szalikiem szczelnie wypełnia powierzchnię obrazu. Przesunięcie osoby nieco w lewo obrazu, silnie wyeksponowana lewa ręka założona na biodrze, tworząca `drapieżną` formę trójkąta, ożywia ten zdawałoby się statyczny portret. Klaustrofobiczna kompozycja została poszerzona o widoczną w dali przestrzeń ośnieżonych gór. Brak przekazów, co do portretowanego mężczyzny. Pewne cechy jego
twarzy - wydatna broda, zaciśnięte usta, duży nos, kształt uszu - przywodzą skojarzenia z Karolem Stryjeńskim (1887-1932), architektem, rze¼biarzem, luminarzem bohemy zakopiańskiej, z którym wiązała Rafała przyja¼ń połączona ze wspólnym spędzaniem czasu, w tym zamiłowanie do narciarskich zjazdów. Z lat 1925-30 pochodzi szkic Rafała do portretu Karola Stryjeńskiego (Muzeum Narodowe w Warszawie), który dowodzi prób ukazania wizerunku przyjaciela. Również i ta praca jest dwustronna, a na odwrocie znalazł się szkic pejzażu.
Kompozycja Stacja Tyłek istniejąca na drugiej stronie oferowanego obrazu przedstawia w skrócie perspektywicznym stację kolejową
z budynkiem, na którego szczycie widnieje napis TYŁEK. Na peronie na tobołku przesypia się oczekujący pociągu podróżny, w tle widoczne są kuliste korony drzew, geometrycznie zarysowane łany zbóż. W obrazie wyróżniają się jasna, akwarelowa kolorystyka oddająca jaskrawość słonecznego, leniwego południa oraz geometryczne formy wagonu, budynku stacji, koron drzew, potężnych obłoków, a więc cechy charakterystyczne dla w pełni ukształtowanego stylu malarstwa artysty. Rafał Malczewski wielokrotnie podejmował tematykę stacji kolejowych, pędzących pociągów, a nawet samych parowozów (co też czynił wcześniej w fotografiach Witkacy), a pewną analogię odnajdujemy w obrazie Stacja Gronik (1929, dawniej Muzeum Narodowe w Warszawie). Sposób malowania portretu sugeruje jego powstanie na lata ok. 1925 - 1927, natomiast cecha pogłębionego syntezowania formy w pejzażu pozwala datować go na ok. 1930 r.