PORTRET KRÓLOWEJ MARII KAZIMIERY SOBIESKIEJ

Prezentowany XIX-wieczny wizerunek Marii Kazimiery jest inspirowany dwoma portretami królowej namalowanymi około 1680-85. Pierwszy - pędzla Fran?ois Desportes`a (1661-1743) znajduje się w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie, drugi dzieło nieznanego francuskiego malarza - w kolekcji PZS na Wawelu. Desportes przedstawił w 1684 r. Marię Kazimierę z małym brylantowym diademem w formie korony. Ten element w obrazach autorstwa polskich malarzy przekształcił się w wysoką koronę o złotych i brylantowych zębach (porównaj: T. Pocheć-Perkowska, Portrety Jana III Sobieskiego i Jego Rodziny. Katalog wystawy z okazji 300-lecia Wilanowa, Warszawa 1983, il. 4, kat. 27; il. 19, kat. 20). Natomiast włosy z wplecionymi perłami, sznur pereł na szyi, złotawa suknia z głębokim dekoltem wyłożonym koronką przybraną sznurami pereł i kamieniami, niebieski płaszcz podbity gronostajem - wywodzą się z obrazu wawelskiego (porównaj: Odsiecz wiedeńska 1683. Wystawa jubileuszowa w Zamku Królewskim na Wawelu w trzechsetlecie bitwy, I, Kraków 1990, poz. 103, s. 131; II Kraków 1990, il. 73).
Omawiany obraz zapewne stanowił część większego zespołu wizerunków władców (i osobistości) polskich, jakie powstawały głównie w początku XIX wieku, naśladując serię portretów namalowanych dla króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przez Marcello Bacciarellego w latach 1768-71. W Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się kilka takich serii.