Portret nauczyciela muzyki (Głowa mężczyzny, Głowa szlachcica, Portret męski, Portret mężczyzny, Portret polskiego szlachcica, P

Bibliografia: Katalog wystawy jubileuszowej Piotra Michałowskiego 1855 - 1925 urządzonej staraniem Związku Artystów Plastyków w Krakowie, Kraków 1925, poz. 38; Mieczysław Sterling, Piotr Michałowski, Warszawa 1932, s. 90, repr. s. 60; Katalog zur Ausstellung Piotr Michałowski, [wystawa ze zbiorów Emila Merwina], Galerie Würhtle, Wien 1934, poz. 1; Die Kaiser Franz-Joseph-Ausstellung, Secession, Wien 1935; Jerzy Sienkiewicz, Piotr Michałowski, Warszawa 1959, repr. 77; Jan K. Ostrowski, Piotr Michałowski, Warszawa 1985, s. 94; Malarstwo polskie w kolekcji Ewy i Wojciecha Fibaków, Muzeum Narodowe, Warszawa 1992, poz. i il. s. 10; Polski Paryż. Od Michałowskiego do Lebensteina, malarstwo polskie w kolekcji Wojciecha Fibaka, Muzeum Historyczne we Wrocławiu, Stary Ratusz, Wrocław 1998, s. 24 (wystawa powtórzona w Łodzi); Polski Paryż. Ecole de Paris. Kolekcja Wojciecha Fibaka. Wystawa malarstwa artystów polskich i polsko-żydowskich XIX i XX wieku związanych z Paryżem - od Piotra Michałowskiego do Jana Lebensteina, Muzeum Narodowe w Szczecinie, grudzień 1999-marzec 2000, Szczecin 1999 (poz. i il. s. 37); Piotr Michałowski 1800-1855. Wystawa dzieł artysty w dwusetną rocznicę urodzin, Muzeum Narodowe, Kraków 2000 (poz. 18 i il., s. 37).

W portretach, tak licznych w twórczości Piotra Michałowskiego, szlachcica i obywatela ziemskiego, które zwykle malował dla przyjemności, nigdy dla pieniędzy, najważniejsze było studium twarzy, jej rysy, wyraz psychiczny. W prezentowanym portrecie właśnie wyraz twarzy, pewność spojrzenia, wyrazistość rysów i wąs sugerowały, że mamy do czynienia z portretem polskiego szlachcica. Porównanie obrazu z akwarelą uchodzącą za portret nauczyciela muzyki (własność prywatna), pozwoliło ustalić, że mężczyzna na portrecie to nie szlachcic polski, ale nauczyciel muzyki. Inna akwarela (ze zbiorów Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej) pokazująca całą postać mężczyzny o rysach podobnych do rysów twarzy portretowanego, dokładnie precyzuje tożsamość portretowanego, na niej bowiem znajduje się adnotacja ołówkiem żony malarza, Julii Michałowskiej: Niemiec Herbr nauczyciel muzyki w Bolestraszycach. W lutym 1831 r. Piotr Michałowski ożenił się z Julią Ostrowską. Pierwszym dzieckiem był syn Stanisław (ur. 1832 r.), następnie przyszli na świat - Juliusz (ur. 1834 r.), Celina (ur. 1837 r.) i Maria (ur. 1848 r.). Cała rodzina mieszkała w rodzinnym dworze Michałowskich w Krzyżtoporzycach, pó¼niej, od 1840 r., w majątku żony w Bolestraszycach, a 1845 - 48 r. żona wraz z dziećmi przebywała głównie w majątku dalszej rodziny Les Maderes koło Tours we Francji. Biorąc pod uwagę wiek dzieci, jak i uwagę żony artysty, że był to nauczyciel w Bolestraszycach, można ustalić, że Michałowski namalował portret w pierwszej połowie lat czterdziestych. Wizerunek Herbra ma niewątpliwie charakter ukończonego obrazu, mógł więc zatem ozdabiać ściany bolestraszyckiego salonu, bo jak pisze monografista artysty, Jan K. Ostrowski: "Równolegle do intymnych wizerunków dzieci i studiów skoncentrowanych na problematyce malarskiej powstały Ťprawdziwe portretyą, mające znale¼ć się w galerii rodzinnej, rozwieszonej na ścianach salonu". Pierwotnie obraz należał do wnuka artysty, Dominika Łempickiego, następnie w latach trzydziestych XX w. przeszedł na własność Emila Merwina w Wiedniu i tam w 1934 roku pokazano go na wystawie obrazów Piotra Michałowskiego ze zbiorów Merwina. Po wojnie należał do Czesława Bednarczyka w Wiedniu i tam, w 1879 r. w jego antykwariacie, zakupiono go do kolekcji Ewy i Wojciecha Fibaków.