DAMA W CZERNI, 1923 R.

ODWROCIE: napisy: - atramentem: Portrait de femme | to be sold | 15.000 fr | Olga Boznańska | Paris | 49 bou;. Montparnasse; - ołówkiem: - Property of | Holmead Phillips; - BOX 11; - 1200; - niebieską kredką: - 141; - czarną kredką: B [numer pod nalepką]. oraz 7 nalepek (druk, stempel, maszynopis, atrament, ołówek): 1. nalepka paryskiej firmy R. Lérondelle zajmującej się opakowywaniem i przewozem obrazów i dzieł sztuki: R. Lérondelle | EMBALLAGES DE TABLEAUX & OBJETS D`art. | 76, Rue Blanche, 76 - PARIS | Exposition de 19 [w kółku] PITTSBURGH | No 36 | Mme De Boznańska; 2. nalepka Carnegie Institute w Pittsburghu: 126 [na naklejce] RESERVE THIS PART FOR THE INSTITUTE 19 [w kółku] CASE No 56-5 | CARNEGIE INSTITUTE , PITTSBURGH, U.S.A. | title Portrait de jeune femme | painter Olga de Boznańska | OWNER The painter Paris | ADRESS 49 boul. Montparnasse | ATTACH securely: one label to stretcher, another | to frame.; 3. nalepka wystawy w roku 1927 z nazwiskiem ówczesnego właściciela (druk, maszynopis): THE BROOKLYN INSTITUTE | OF ARTS AND SCIENCES | BROOKLYN MUSEUM | Easterm Parkway and Washington Avenue | Brooklyn, N. Y. | Artist Olga de Boznańska | Title "A lady in Black" | Owner Holmead Phillips | Adress 117 Prince St. Shippensburg, Pa. | Date February 10. 1927.; 4. nalepka firmy przewozowo-ramiarskiej: JAMES BOURLET & SONS, Ltd., |Fine Art Packers, Frame Makers. | 82639 | 17&18, NASSAU STREET, | MORTIMER STREET, W.1. | Phone MUSEUM 1871.; 5. nalepka firmy transportowej: EXPOSITION d. Londres (?) | Porttier, emballeur | de Tableaux & Objets d`Art | 14. Rue Gaillon - PARIS | Nom Boznańska | No 74; 6 - 7. nalepki ze stemplem francuskiego urzędu celnego: - DOUANE | Paris | centraLe; - DOUANE FRANCAISES | SERVICE | DES | EXPOSITIONS | PARIS
WYSTAWIANY: - Carnegie Institute, Pittsburgh, [1923 r.]; - The Brooklyn Museum, Nowy Jork, 1927 r.
POCHODZENIE: Prezentowany portret powstał w 1923 i niedługo później malarka wysłała go na wystawę w Carnegie Institute w Pittsburghu. Regulamin Carnegie Institute zakładał, że pokazywane będą tam najnowsze prace artystów, namalowane nie wcześniej niż pięć lat przed terminem wystawy. O dalszych losach wystawionego wówczas "Damy w czerni" możemy się domyślać na podstawie nalepek i napisów umieszczonych na jego odwrocie obrazu. W nieznanym czasie, zapewne po wystawie w Carnegie Institute, obraz zakupił artysta malarz Clifford Holmead Phillips (1889-1975) z Shippensburga w Pensylwanii i - jako jego własność - obraz został pokazany w Brooklyn Museum w Nowym Jorku w roku 1927. Być może później właściciel pożyczał obraz i na inne wystawy, co sugerować może nalepka przewozowa z adnotacją Londres, być może także - wciąż podróżujący między Ameryką a Europą - artysta przewiózł portret do Francji lub Belgii, gdzie zatrzymywał się szczególnie często i na dłużej. Od latach dziewięćdziesiątych XX w. obraz znajdował się prywatnej kolekcji w Polsce.
LITERATURA: - Record of the Carnegie Institute`s International Exhibitions 1896-1996, P. H. Falk, Pittsburgh 1998, s. 45.; - Katalog D.A. Rempex. 12. Aukcja Vicrey`a. Warszawa 8-19 maja 1999, nr kat. 6, il.; - M. Rostworowska, Portret za mgłą. Opowieść - o Oldze Boznańskiej, Wyd. TERRA nova 2003, s. 193 (o wystawach w Carnegie Institute, ss. 191-196)
Olga Boznańska to jedna z najwybitniejszych polskich artystek przełomu XIX i XX w. Początkowo lekcji rysunku udzielała malarce matka, Eugenia Mondan; w latach 1883 - 86 artystka kształciła się pod kierunkiem Kazimierza Pochwalskiego i Józefa Siedleckiego. Uczęszczała też na Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego w Krakowie, gdzie lekcji udzielali jej Hipolit Lipiński i Antoni Piotrowski. W latach 1886-1889 odbyła studia w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych u Karla Kricheldorfa i Wilhelma Dürra. W Monachium otworzyła własną pracownię, pozostając pod opieką Józefa Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego. W 1895 r., w zastępstwie Teodora Hummla, objęła kierownictwo prowadzonej przez niego Szkoły Malarskiej. W 1898 roku osiadła na stałe w Paryżu. Była członkiem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka", Société Nationale des Beaux-Arts i Polskiego Towarzystwa Literacko-Artystycznego w Paryżu, a także International Society of Sculptors, Engravers and Painters w Londynie. Od 1886 roku, gdy zadebiutowała w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, prezentowała swoje prace na wystawach w kraju, Europie i Stanach Zjednoczonych, m.in. w Berlinie (1892, 1893, 1913 r.), Monachium (1893 r.), Pradze, Londynie i Paryżu (1896 r.), Carnegie Institute w Pittsburghu (1901, 1906, 1907, 1920-28), Wiedniu (1902, 1908 r.), Amsterdamie (1912 r.) i Wenecji (1910, 1914, 1938 r.). Została wielokrotnie uhonorowana nagrodami, m.in. złotym medalem na międzynarodwej wystawie w Monachium (1905 r.), Francuską Legią Honorową (1912 r.), Grand Prix na Wystawie Expo w Paryżu (1939 r.) i orderem Polonia Restituta (1938 r.). Była przede wszystkim portrecistką; stworzone przez nią wizerunki zarówno osób znanych jak i zwykłych modeli wpisują się w nurt ekspresyjnego portretu modernistycznego. W swych obrazach artystka skupiła się na twarzy modela oddając stan jego psychiki i nastrój chwili. Malował także martwe natury i kwiaty oraz wnętrza, zwłaszcza własnych pracowni.