Kompozycja, 1961 r.

Początek lat 60., czas, w którym powstała prezentowana "Kompozycja" jest niewątpliwie najciekawszym okresem twórczości Mariana Warzechy. Artysta był wtedy u szczytu swojej popularności. Brał udział nie tylko w wystawach krajowych, ale także głośnych ekspozycjach zagranicznych (m.in. "15 Polish Painters" w Museum of Modern Art w Nowym Jorku w 1961 czy wystawa indywidualna w Zabriskie Gallery w Nowym Jorku w tym samym roku). Język jego sztuki, którego w pełni dojrzałym i niezależnym przykładem jest prezentowana "Kompozycja", był już wtedy w pełni ukształtowany.

Obraz ten może stanowić punkt wyjścia do zrozumienia formuły malarstwa Warzechy. Zawarte są na nim wszystkie te wartości i cechy, które krytyka uważała za najbardziej reprezentatywne dla jego dzieła. W "Kompozycji" znajdziemy surową kolorystykę, subtelne modelowanie tafli obrazu i próby kształtowania jego reliefowości, o których z podziwem pisał nowojorski krytyk John Canaday: "[Warzecha jest] dokładnym rzemieślnikiem prostokątnych powierzchni. Jedną z nich wysuwa niekiedy do przodu i w ten sposób powstaje relief. (...) Jest to technika, która przynosi efekt uroczystej prostoty, pełnej subtelności i poczucia spełnienia. Dzięki temu zbawczemu przesunięciu jednej z prostokątnych płaszczyzn dzieła Warzechy unikają nadmiernej surowości". W "Kompozycji" obok charakterystycznego kształtowania płaszczyzny zwraca uwagę również charakterystyczne dla artysty użycie linii przywodzącej na myśl pismo. Ten "kaligraficzny" aspekt malarstwa również zwracał uwagę krytyki. W katalogu monograficznej wystawy artysty w rzymskiej Galleria l`Obelisco z 1964 roku pisano: "Przywołując barokową kaligrafię, archaiczną czcionkę, włączając korespondencję, pisma, (...) w oryginalny sposób nawarstwia ślady człowieka pochodzące z różnych miejsc i z różnych epok. Posługuje się retrospektywą, a równocześnie, łącząc ze sobą wszystkie te znaki, wskazuje na ich jedność".