Bez tytułu, 1924-1930

DEDERKO Marian
Polski artysta fotograf, wynalazca techniki fotonitu, ojciec Witolda Dederki. Marian Dederko był synem Sotera Dederki, ziemianina, powstańca 1863 r. Pierwszy raz zapoznał się z aparatem fotograficznym w wieku 13 lat. W warunkach wiejskich musiał nauczyć się samodzielnej obróbki fotochemicznej. Po zdaniu matury rozpoczął studia elektrotechniczne na Politechnice Warszawskiej. W roku 1905 został relegowany za nielegalną działalność i musiał przenieść się do Siedlec. Kontynuował i ukończył studia w dziedzinie elektrotechniki na politechnice w Liège [Leodium, Belgia]. Powrócił do kraju i zajął się gospodarowaniem w majątku żony pod Białymstokiem. W dalszym ciągu zajmował się po amatorsku fotografią. Spotkanie z Janem Bułhakiem zdecydowało o przyszłości Mariana Dederki. Odwiedził Bułhaka w Wilnie i pokazał mu swoje fotografie portretowe. Zachęcony przez niego, zajął się Dederko techniką gumową, polegająca na tworzeniu pozytywów na papierze pokrytym gumą arabską z pigmentami i dwuchromianem potasu. Po naświetleniu, zgarbowaniu i wypłukaniu powstawał obraz nie przypominający fotografii, a raczej odbitkę litograficzną. Został członkiem Warszawskiego Towarzystwa Miłośników Fotografii. Eksperymentował z różnymi technikami pozytywowymi - poza gumą uprawiał techniki: bromolej i przetłok. W 1920 Marian Dederko przeniósł się na stałe do Warszawy i otworzył zakład fotograficzny przy ulicy Wiejskiej 2. W pracy pomagał mu 16-letni syn Witold, który zajął się retuszem. W tym czasie Marian Dederko wynalazł technikę nazwana fotonitem. Polegała ona na bardzo daleko posuniętym retuszu pozytywu, a następnie na reprodukcji tego pozytywu i sporządzeniu z kontrnegatywu nowej kopii. Technika fotonitu stała się przedmiotem sporów, jedni zachwycali się śmiałością przekształceń obrazu, drudzy zarzucali zatracenie charakteru obrazu fotograficznego. W roku 1924 Dederko pokazał swoje prace w technice gumowej na wystawie warszawskiego cechu fotografów. W latach 1929-1938 Dederko pracował w firmie Kodak, nie przerywając pracy twórczej. Po wojnie Dederko został w roku 1947 współzałożycielem Związku Polskich Artystów Fotografików [ZPAF]. Mimo podeszłego wieku w czwartkowe wieczory uczestniczył w spotkaniach ZPAF przy ul. Śniadeckich. Wykładał w warszawskim Technikum Fotograficznym.