KOBIETY WIEJSKIE PRZY DRODZE - STUDIUM DO OBRAZU DO MIASTA, 1889

Obraz wzmiankowany i reprodukowany (w:) Aleksandra Melbechowska-Luty, Widmo. Życie i twórczość Ludwika de Laveaux, Wrocław 1988, s. 40, 99, il. 9.
Za opinią Aleksandry Melbechowskiej-Luty
W latach 1884-1889 Ludwik de Laveaux kształcił się w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (u Jana Matejki) oraz prywatnie w Monachium. W roku 1890 wyjechał do Paryża. Malował portrety, polskie krajobrazy, sceny rodzajowe i pejzaże miejskie, przede wszystkim piękne paryskie nokturny. W czasie studiów i podczas pó¼niejszych przyjazdów do kraju często przebywał w Bronowicach, zatrzymując się u Włodzimierza Tetmajera. Według legendy literackiej, w 1892 lub 1893 roku zaręczył się z Marysią Mikołajczykówną, córką bronowickiego gospodarza. Stanisław Wyspiański wprowadził go do Wesela pod postacią Widma, poświęcając mu piękne strofy w III akcie dramatu. W roku 1889 artysta namalował serię ekspresyjnych studiów do olejnego obrazu Do miasta (wł. Muzeum Narodowego w Poznaniu), powtórzone-go w zmniejszonej replice (wł. Galerii Obrazów we Lwowie). Zarówno obraz olejny, jak i prezentowany tu kredkowy szkic przedstawiają dwie wieśniaczki niosące z Bronowic swój gospodarski urobek na targ do miasta. Temat ten wpisany był w modny wówczas nurt ludomanii sławiący "bajecznie kolorową" wieś polską i akceptujący małżeństwa krakowskich twórców z bronowickimi wieśniaczkami (np. Rydla, Tetmajera, Wyspiańskiego). Powyższy szkic pochodzi ze zbiorów siostrzenicy Ludwika de Laveaux, Józefiny Pochwalskiej.