Kopanie buraków (Pielenie), ok. 1911 r.

Wyczółkowski zwykł mawiać o polskich malarzach, że "nie znają słońca“, malują smutno, szaro, boją się koloru. Nie dziwi więc fakt, że wkroczenie "Wyczóła" na polską scenę artystyczną było wydarzeniem nie do przecenienia. Artysta przywiózł do Polski mocne światło, wyrazisty kolor, energiczny dukt pędzla. Już w latach 90. XIX wieku krytyka podzieliła się jednak w ocenach. Dla jednych Wyczółkowski był uosobieniem modernizmu, dla innych formalne rozwiązania artysty były zbyt rewolucyjne. W 1893 roku Czesław Jankowski pisał w "Tygodniku Illustrowanym": "Po robotnikach pracujących w polu idą tak gorące czerwone i żółte pręgi, że nie mieszczą się nam w oku, nawet z oddali znacznej, bo zbyt silnie są zaznaczone, aby mogły rozpływać się odblask jakiś słońca. Przesadza p. Wyczółkowski i bruździ tym cennym obrazom swoim". Ten sam krytyk radził też malarzowi: "Więcej nieco umiarkowania w sadzeniu refleksami", a będziemy mieli nie zmąconą niczym artystyczną przyjemność w oglądaniu jego prac". Wyczółkowski, jak zaświadcza prezentowany obraz, owych wskazówek nie wziął sobie do serca. Jego malarstwo, w latach 90. jeszcze na poły impresjonistyczne, na początku XX wieku przechodziło w kierunku coraz śmielszych, modernistycznych rozwiązań.
Prezentowany obraz należy do jednego z najważniejszych cyklów malarskich artysty. Z katalogów wystaw Wyczółkowskiego wiadomo, że w latach 1883-1911 podczas plenerowych wyjazdów na Ukrainę opracował kilkadziesiąt rysunków, szkiców, pasteli i olejów przedstawiających pracujących w polu chłopów. Do dziś zachowało się jedynie kilka prac (duża ich część spłonęła podczas powstania warszawskiego). Dla prezentowanego obrazu najlepszym kontekstem jest kompozycja "Kopanie buraków II" z 1911 roku (Muzeum Narodowe w Warszawie), stanowiąca niemal powtórzenie naszego obrazu. Warto wspomnieć też o dwóch wcześniejszych, bardziej impresjonistycznych obrazach z 1893 roku (to je właśnie widział na wystawie u Krywulta cytowany wcześniej Jankowski, obecnie te prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie i w Warszawie). W Muzeum Narodowym w Bydgoszczy eksponowane są z kolei dwa pastele podejmujące ten sam temat, oba z 1903 roku.
W "Kopaniu buraków" zwraca uwagę nie tylko modernistyczna, malarska forma (w historii sztuki istnieją dwie szkoły tłumaczenia warsztatu malarskiego Wyczółkowskiego: jedna twierdzi, że inspirował się Manetem, którego wielką monograficzną wystawę oglądał w Paryżu w 1889 roku; druga, że wielkie wrażenie wywarł na nim Tintoretto i sztuka wenecka oglądana w muzeach Wiednia w 1878 i 1908 roku), lecz także sam temat. Na przełomie XIX i XX wieku na warszawskich i paryskich salonach dominowały lekkie tematy - portrety wytwornych dam, martwe natury, pejzaże. Nawet, tak dziś cenione, heroizowane sceny historyczne stanowiły jedynie niewielki procent wystawianych prac. Wprowadzenie na salon, czy do galerii obrazu przedstawiającego ukraińskich chłopów pracujących w polu było swego rodzaju ideologiczną deklaracją artysty. Chociaż cytowany na poprzedniej stronie Eligiusz Niewiadomski twierdził, że u "Wyczóła" chłopi są jedynie "pretekstem" do ukazania słońca, sam artysta na przekór krytyce podkreślał ludowość swojej sztuki. Co ciekawe, malarstwo Wyczółkowskiego niewiele ma wspólnego z polskim nurtem rodzajowym (wywodzącym się od Norblina i Orłowskiego). Interesujące wydają się jego związki ze sztuką francuską połowy XIX wieku. Wyczółkowski musiał znać realistyczne obrazy Courbeta i Milleta ukazujące zwykłych ludzi skupionych na fizycznej pracy (znali je również inni moderniści, Milleta chętnie kopiował van Gogh). Wyczółkowski musiał tez wiedzieć, choćby z polskich gazet, że były swego czasu skandalem, nie tylko ze względu na malarską formę, ale przede wszystkim chłopsko-robotniczy temat (na polskim gruncie dobrym przykładem tego typu skandalu było wystawienie w 1875 roku "Babiego lata" Józefa Chełmońskiego). Nie powinno dlatego dziwić, że krytycy przychylni artyście sławili go nie tylko jako wybitnego kolorystę i "wrażeniowca“, lecz także podkreślali naturalistyczny aspekt jego sztuki, wyrażający się zarówno w formie, jak i treści.

W latach 1869-75 studiował w Klasie Rysunkowej w Warszawie m.in. u Wojciecha Gersona, Aleksandra Kamińskiego, Rafała Hadziewicza. Naukę kontynuował w Akademii w Monachium, a w latach 1877-79 uczęszczał do SSP w Krakowie, gdzie pobierał nauki u Jana Matejki. W latach 1895-1911 był profesorem ASP w Krakowie, a od 1934 prowadził katedrę grafiki w SSP w Warszawie. W 1889 odbył podróż do Paryża, gdzie zetknął się z impresjonizmem. Początkowo malował obrazy historyczno - rodzajowe, później realistyczne portrety i modne sceny salonowe. Podczas pobytu na Ukrainie w latach 1883-93 tworzył głównie sceny przedstawiające rybaków i chłopów, podejmując w nich problematykę światła i koloru. Po 1895 uległ na krótko wpływowi symbolizmu, po czym zwrócił się w kierunku swoistego koloryzmu. Posługiwał się głównie pastelem, akwarelą i tuszem. Malował nastrojowe pejzaże, głównie tatrzańskie, zabytki architektoniczne, martwe natury, zwłaszcza kwiaty. Tworzył też zróżnicowane stylistycznie, wnikliwe portrety. Od około 1918 zajął się grafiką (techniki trawione, autolitografia). Jego twórczość jest zaliczana do najwybitniejszych zjawisk artystycznych w sztuce polskiej przełomu XIX/XX w.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i naliczana jest degresywnie w zależności od kwoty wylicytowanej: do 100 000 złotych (włącznie) - w wysokości 18%, a powyżej 100 000 złotych - w wysokości 15%.