ZAŚLUBINY POLSKI z MORZEM, 1920

Obraz wymieniony w: Jerzy Malinowski, Julian Fałat, KAW, Warszawa 1985, s. 54

Generał Haller wraz z ministrem spraw wewnętrznych, Stanisławem Wojciechowskim oraz nową administracją Województwa Pomorskiego przybył 10 lutego 1920, do Pucka, gdzie dokonał historycznych zaślubin Polski z morzem. Została odprawiona msza święta dziękczynna celebrowana przez dziekana polowego ks. Antoniego Rydlewskiego a kazanie wygłosił kapelan wojskowy frontu pomorskiego ks. Józef Wrycza. Podczas uroczystości poświęcono Banderę Polską, którą por. marynarki Eugeniusz Pławski wraz z st. marynarzem Florianem Napierałą podnieśli na maszcie na znak objęcia przez Polską Marynarkę Wojenną służby na Bałtyku. Oddano 21 salw armatnich. Rybak kaszubski, szyper Jakub Myślisz, przekazał symbolicznie straż w ręce polskiego marynarza. Symbolicznych zaślubin dokonał gen. Józef Haller wrzucając platynowy pierścień - zakupiony przez polskich gdańszczan - w fale morza. Fałat był uczestnikiem tej uroczystości. Oprócz oferowanego obrazu namalował też akwarelę "Generał Haller nad morzem" (Narodowe Muzeum Morskie, CMM/SM/373) o bardziej osobistym charakterze -przedstawia przejażdżkę brzegiem morza, którą Haller odbył po zaślubinach. Ponadto na wystawach jubileuszowych Fałata w TPSP w Krakowie (XII 1925 - I 1926) i TZSP w Warszawie (XI, 1926) wystawiano akwarelę Zaślubiny morza, (60 x 140 cm), która zapewne była szkicem do oferowanego obrazu. Zaślubinom przyglądają się z wody Neptun z Salacją.


Julian Fałat - malarz i pedagog - jeden z najwybitniejszych artystów polskich okresu przełomu XIX i XX wieku, członek polskich i europejskich stowarzyszeń twórczych oraz Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie, wielokrotnie odznaczany medalami na wystawach międzynarodowych. Studiował malarstwo u Władysława Łuszczkiewicza i Leona Dembowskiego w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie (1868-71 i 1881) i w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium u Alexandra Strähubera i Johana Leonhardta Raaba (1877-80). Po studiach spędził kilka miesięcy w Rzymie, w 1884 był w Paryżu i w Hiszpanii, a w 1885 odbył podróż morską dookoła świata. W 1886 podczas polowania u ks. Radziwiłłów w Nieświeżu poznał późniejszego cesarza Niemiec Wilhelma II - dla którego następnie w latach 1886-95 pracował w Berlinie jako malarz nadworny. W latach 1894-96 współpracował z Wojciechem Kossakiem przy panoramie "Berezyna". W 1895 został powołany na stanowisko dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, w której gruntownie zreformował system nauczania, przekształcając tę uczelnię w nowoczesną Akademię Sztuk Pięknych (r.1900). Do roku 1910 był rektorem Akademii. W okresie 1919-1921 mieszkał w Toruniu, gdzie założył Konfraternię Artystów. Po przejściu na emeryturę osiadł w miejscowości Bystra k. Bielska. Znakomity akwarelista, malował także olejno. We wcześniejszym okresie tworzył w konwencji realistycznej, z czasem rozjaśnił i wzbogacił paletę, a w akwarelach wprowadzał rozlewną plamę barwną. Zasłynął jako malarz scen myśliwskich rozgrywających się najczęściej w zimowej scenerii; malował też pejzaże, wiejskie sceny rodzajowe, portrety, widoki miejskie.