W drodze na jarmark

Obraz Juliana Fałata "W drodze na jarmark" ukazuje na pierwszym planie wóz drabiniasty zaprzężony w białego konia. Na nim huczy liczna grupa grajków, kuglarzy i żebraków. Całe to wesołe towarzystwo jedzie do Ułaszkowiec, na jeden z największych kresowych jarmarków. Jak podaje "Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie", w 2. połowie XVIII wieku i w XIX wieku miejscowość ta słynęła z wielkiego, trwającego kilka tygodni - od 21 czerwca do 12 lipca - jarmarku bazyliańskiego, który ściągał kupców nie tylko z Podola i Rusi Czerwonej, ale też z zagranicy. Fałat odmalował pochód zmierzający w stronę miasta z całym kunsztem obserwatora życia ludzkiego i karykaturzysty. Chociaż w twórczości artysty motywy ludowe są bardzo częste, kompozycja uderza swoim symbolistycznym charakterem. Wóz biedaków i grajków przywodzić może na myśl słynny "Wóz siana" Hieronima Boscha czy przedstawienia statku głupców. Fałat z właściwą sobie ironią i wrażliwością w "Drodze na jarmark" wydaje się wchodzić w dialog z tym klasycznym dla europejskiej sztuki toposem. W obrazie uderza charakterystyczna szkicowa maniera. W podobnej stylistyce Fałat stworzył kilka innych ważnych obrazów. Z około 1906 roku pochodzą "Przedwiośnie" (Muzeum Śląska w Opolu) i "Przylot bocianów" (kolekcja Pakoska).

Julian Fałat był malarzem i pedagogiem - jednym z najwybitniejszych artystów polskich okresu przełomu XIX i XX wieku. Był członkiem polskich i europejskich stowarzyszeń twórczych oraz Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Za swoje obrazy wielokrotnie odznaczany był medalami na wystawach międzynarodowych. W latach 1869-71 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u Władysława Łuszczkiewicza i Leona Dembowskiego. Naukę kontynuował w akademii monachijskiej u Alexandra Strähubera i Johana Leonhardta Raaba (1877-80). Po studiach wiele podróżował - odwiedził Paryż, Rzym, Hiszpanię, a w 1885 odbył podróż dookoła świata. W 1886 roku podczas polowania u ks. Radziwiłłów w Nieświeżu poznał późniejszego cesarza Niemiec Wilhelma II - dla którego następnie w latach 1886-95 pracował w Berlinie jako malarz nadworny. Był jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Po powrocie do kraju był dyrektorem w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie (1895-1910), a w latach 1905-09 rektorem tej uczelni. Po przejściu na emeryturę w 1910 roku, osiadł w miejscowości Bystra koło Bielska - Białej. Był znakomitym akwarelistą, malował także olejno. We wcześniejszym okresie tworzył w konwencji realistycznej, z czasem rozjaśnił i wzbogacił paletę, a w akwarelach wprowadzał rozlewną plamę barwną. Zasłynął jako malarz scen myśliwskich rozgrywających się najczęściej w zimowej scenerii; malował też pejzaże, wiejskie sceny rodzajowe, portrety, widoki miejskie.