PEJZAŻ Z SEMMERING, 1914

Julian Fałat, malarz, akwarelista i pedagog. Studia malarskie, rozpoczęte w 1869 roku w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, a kontynuowane w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium w pracowniach Alexandra Strähubera i Johanna L. Raaba, ukończył ostatecznie - pokonując ograniczenia i wszelkie trudności wynikające z chłopskiego pochodzenia i wiążącego się z nim statusu materialnego - w roku 1882 w swej macierzystej uczelni, która po latach (1895-1909) powołała go na swego rektora, którą zreformował i - po apodyktycznych rządach Matejki - skutecznie zmodernizował. Jego talent rysowniczy i ilustratorski, oczywisty już w półamatorskich pracach z okresu, gdy - jako dokumentalista oraz mierniczy - pracował na Ukrainie (w okolicach Humania i w Odessie) oraz w Szwajcarii, eksplodował podczas przedsięwziętej w roku 1885 podróży dookoła świata. Przełomowe znaczenie dla jego kariery miały akwarele rejestrujące przebieg słynnych polowań, organizowanych w Nieświeżu przez Antoniego Radziwiłła (r. 1886, i liczne, późniejsze repliki), które znalazły uznanie w oczach dostojnego gościa księcia- ordynata: Wilhelma ks. Pruskiego (przyszłego cesarza Wilhelma II). Zaproszony przezeń do Berlina, Fałat na prawie dziesięć lat związał się z dworem pruskim, antycypując w tamtejszym środowisku późniejszy sukces Wojciecha Kossaka. W niepodległej Polsce, po przejściu na emeryturę, osiadł w swej posiadłości w Bystrej na Śląsku, do końca swych dni utwierdzając swą pozycję najbieglejszego pod względem warsztatowym polskiego pejzażysty wypowiadającego się w technice akwarelowej.

Oferowana akwarela, pod względem formalnym bardzo impresyjna, swobodna, nader szeroko malowana (nawet bez najogólniejszego szkicu ołówkowego), powstała zapewne jesienią 1914 roku (a więc już po wybuchu Wielkiej Wojny) w plenerze, podczas pobytu artysty w znanym i modnym podówczas styryjskim kurorcie alpejskim. Publicznie - o ile udało się to stwierdzić - prezentowana była tylko raz: w roku 1926, na krakowskiej, dotychczas największej, monograficznej wystawie dzieł Fałata (zob.: Katalog retrospektywnej wystawy obrazów Juliana Fałata (1870 - 1925), Towarzystwo Sztuk Pięknych w Krakowie, Plac Szczepański L. 4, grudzień 1925 - styczeń 1926, [Kraków 1925], poz. 64, s. 12); wchodziła wówczas w skład znakomitej kolekcji malarstwa polskiego tamtejszego artysty - introligatora Roberta Jahody - Żółtowskiego (por.: E. Chwalewik, Zbiory polskie..., t. I, Warszawa - Kraków 1926, s. 250).