W STEPIE - STUDIUM PEJZAŻU

"Chełmoński pojechał na Ukrainę w lecie1870 roku. Zauroczyła go swoją żywiołowością, malowniczą i romantyczną egzotyką życia codziennego. Tu ożywała mickiewiczowska poezja, tu też nabierały życia obrazy Kossaka. [...] Jeszcze wiele lat później mówił malarz o tej ziemi z nadzwyczajnym zachwytem jako o raju swej młodości: "Wolność, bezgraniczne przestrzenie, cudownie skomponowane horyzonty, o różnorodnych planach, lasy, jary, chutory, [...] czarujący kraj swobody i bajki" (Tadeusz Matuszczak, Polska Józefa Chełmońskiego, Warszawa 2002, s. 10).
"Nie maluje on ani farbą, ani barwami, posługuje się wyłącznie tonemposzumem barw, jakich nie znajdziesz na palecie. Prawdziwość tonu oparta jest na zapatrzeniu się w przyrodzie polskiej. W pogoni za najwierniejszym tonów tych oddaniem nie troszczy się Chełmoński o formę lub jej realizm(uwagi powyższe stosują się tylko do szkiców wystawionych w Zachęcie, które traktujemy jako laboratorium artysty), nie troszczy się o czystość barw, która już grała we współczesnym mu Manecie. Ton i nastrój - hasła monachijskiego malarstwa, są dwoma skrzydłami, na których się opiera talent Chełmońskiego"(z recenzji wystawy szkiców Chelmońskiego w Zachęcie, sierpień1922, Południe).