BŁOTNISTA DROGA

Lata 1875 - 1887 spędza Józef Chełmoński w Paryżu, gdzie odnosi sukcesy artystyczne i komercyjne. Maluje okazałe płótna o atrakcyjnej tematyce, intrygujące sceny rodzajowe z Kresów, odznaczające się dynamikę ujęcia tematu i ekspresję malarskiej formy. Twórczość ta przyniosła uznanie artyście we Francji, jego liczne prace kupowali kolekcjonerzy amerykańscy. Znakomita passa w życiu Chełmońskiego, a także na rynku sztuki europejskiej, załamała się w 1881 r. po wprowadzeniu przez USA znaczącej podwyżki ceł na importowane dzieła sztuki. "Nadeszła epoka płocien wyraśnie mniejszych, spokojniejszych, (...) ale fascynujących tym, co można by nazwać "małym realizmem", zachwycającym cała masą szczegołow, poprzez które smakujemy tę egzotyczną kresową codzienność. Z tego to właEnie okresu pochodzi omawiane tu dzieło - pisze w jego ekspertyzie - opracowaniu wybitny znawca twórczości Chełmońskiego, autor licznych publikacji poświęconych artyście - Tadeusz Matuszczak. (...) Dech zapiera i uznanie budzi malarska swoboda, z jakś Chełmoński, pewnymi, długimi pociągnięciami pędzla, buduje tę swoistą architekturę kresowych miasteczek (....) Obraz malowany jest z charakterystyczną dla paryskiego okresu twórczości Chełmońskiego, dynamikę pociągnięć i dotknięć pędzla (...)". Autor ekspertyzy identyfikuje opiniowany obraz z pracę Une Route Boueuse (B otnista droga) wystawioną w 1883 r. na Exposition Internationale de Peintre w paryskiej Galerie Georges Petit. Brak wiedzy o losach obrazu od tego czasu aż do 1936 r., kiedy to Antoni Słonimski wymienia go w Listach z Ameryki dla warszawskich "Wiadomości Literackich", a widział obraz w nowojorskich zbiorach Maksymiliana Węgrzynka, wydawcy polskojęzycznej gazety "Nowy świat". W 1968 r. wdowa po wydawcy sprzedaje obraz Stanisławowi Stańczykowi, londyńskiemu kolekcjonerowi sztuki polskiej. Ze zbiorów Stańczyka Błótnista droga trafia w 1975 r. na aukcję w londyńskim Domu Aukcyjnym Christie`s, gdzie zakupił obraz amerykański kolekcjoner Michael Ciepliński, skąd na początku obecnego wieku trafia do prywatnych rak w Kanadzie, a następnie pojawia się na rynku polskim. W ekspertyzie - opracowaniu obrazu Błótnista droga Tadeusz Matuszczak podaje obfitą - zajmującą dwie strony maszynopisu - bibliografię obrazu.