"W STEPIE" - STUDIUM PEJZAŻU

"Chełmoński pojechał na Ukrainę w lecie 1870 roku. Zauroczyła go swoją żywiołowością, malowniczą i romantyczną egzotyką życia codziennego. Tu ożywała mickiewiczowska poezja, tu też nabierały życia obrazy Kossaka. ŚREDNICA:...] Jeszcze wiele lat później mówił malarz o tej ziemi z nadzwyczajnym zachwytem jako o raju swej młodości: "Wolność, bezgraniczne przestrzenie, cudownie skomponowane horyzonty o różnorodnych planach, lasy, jary, chutory, ŚREDNICA:...] czarujący kraj swobody i bajki" (Tadeusz Matuszczak, Polska Józefa Chełmońskiego, Warszawa 2002, s.10).
"Nie maluje on ani farbą, ani barwami, posługuje się wyłącznie tonem-poszumem barw, jakich nie znajdziesz na palecie. Prawdziwość tonu oparta jest na zapatrzeniu się w przyrodzie polskiej. W pogoni za najwierniejszym tonów tych oddaniem nie troszczy się Chełmoński o formę lub jej realizm (uwagi powyższe stosuje się tylko do szkiców wystawionych w Zachęcie, które traktujemy jako laboratorium artysty), nie troszczy się o czystość barw, która już grała we współczesnym mu Manecie. Ton i nastrój - hasła monachijskiego malarstwa, są dwoma skrzydłami, na których się opiera talent Chełmońskiego" (z recezji wystawy w "Południu").