Lisowczycy - strzelanie z łuku (szkic do obrazu)

W załączeniu opinia o obrazie Janiny Zielińskiej i Elżbiety Charazińskiej. Lekka jazda konna zwana Lisowczykami sformowana została w roku 1615 przez pułkownika Aleksandra Józefa Lisowskiego. Brali oni udział w wielu potyczkach zbrojnych, takich jak wojna polska-rosyjska czy walki z Turkami w latach 1620-1621, czym zyskali międzynarodową sławę. Formacja ta stała się częstym motywem w malarstwie Józefa Brandta, znanego ze swojego zamiłowania do malowania galopujących koni i wielopostaciowych scen z gatunku batalistycznego. Przedstawiona kompozycja ukazuje pełne dynamiki popisy umiejętności Lisowczyków w strzelaniu z łuku do białego turbanu wbitego w ziemię na wysokim palu. W centrum, na gniadym koniu, znajduje się jeden ze strzelców ukazany w momencie napinania łuku. W tle widoczne są ujęte szkicowo oddziały kawalerii. Obraz jest niewykończonym szkicem do płótna z 1885 roku znajdującego się obecnie w zbiorach Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku. Jedna z wersji tej kompozycji eksponowana jest w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Jeden z najwybitniejszych polskich malarzy gatunku batalistycznego. Za namową Juliusza Kossaka osiemnastoletni Brandt poświęcił się malarstwu. Początkowo kształcił się w Paryżu w École des Beaux-Arts, następnie w pracowni Leona Cognieta. W 1863 swoją edukację artystyczną kontynuował w Monachium w pracowniach u F. Adama i T. Horschelta, a także na Akademii pod okiem K. von Piloty'ego. Niedługo po tym Brandt skupił wokół siebie polską kolonię artystyczną w Monachium, gdzie od 1866 przyjmował polskich artystów w swojej pracowni, natomiast około roku 1875 założył prywatną szkołę dla młodych malarzy. Brandt był wielokrotnie doceniany w środowisku artystycznym, o czym świadczą liczne medale i międzynarodowe nagrody. Malarstwo artysty w szczególny sposób stanowi hołd dla historii Polski, polskich wojen i waleczności wojsk. Brand umiłował sceny pełne dramatycznych wydarzeń, efektownych walk i polowań, przejawiających mistrzostwo artysty w malowaniu koni.

Józef BRANDT (1841-1915)
Studium do obrazu olejnego z ok. 1885 r., znajdującego się w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu (praca reprodukowana w: Irena Olchowska-Schmidt Józef Brandt, Wyd. Kluszczyński, Kraków, 1996, s. 52).