Noc, 1977 r.

Kontrast pomiędzy artystyczną karierą a wstrząsającym życiorysem stanowi klucz do interpretacji sztuki tworzonej przez Jonasza Sterna. Znakomicie wykształcony (prywatne lekcje u Pawła Galewskiego, Wolna Szkoła Malarstwa i Rysunków Ludwiki Mehofferowej, Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie) przed wojną tworzył prace o tematyce rodzajowej. Związany ze środowiskiem krakowskiej awangardy był współzałożycielem Grupy Krakowskiej.
Doświadczenia z czasów wojny odcisnęły piętno na jego późniejszej sztuce. Artysta z uwagi na żydowskie pochodzenie w 1941 roku. został osadzony w getcie, skąd został wysłany do obozu zagłady. Szczęśliwie zdołał zbiec z transportu do obozu. Wkrótce po raz kolejny stanął przed obliczem śmierci. Podczas likwidacji getta we Lwowie ominięty przez kulę plutonu egzekucyjnego wydostał się spod ciał rozstrzelanych i uciekł, chroniąc się na Węgrzech.
Wstrząsające przeżycia sprawiły, iż po zakończeniu wojny jego twórczość zaczęła skłaniać się ku abstrakcji, by finalnie objawić się jako malarstwo materii. Podobną drogę przeszli jego przyjaciele (Maria Jarema, Tadeusz Kantor), jednak ze względu na bagaż doświadczeń właśnie u Sterna malarstwo to miało najsilniejszy wydźwięk. Jego prace przepełnione grozą i cierpieniem, tworzone z form organicznych oddają niepowtarzalny, drastyczny niemal nastrój czasów wojny.
Prezentowany asamblaż "Noc", powstały w 1977 roku, jest charakterystycznym przykładem powojennej twórczości Sterna. Nokturn wypełniony jest fragmentami kości. Czarne szczątki widziane pod osłoną nocy zakomponowane są w rytmiczne, uporządkowane układy. Sprawiają wrażenie wykopanych przez archeologa, przygotowanych do badania fragmentów ludzkiego ciała. Mimo pozornej kompozycyjnej harmonii atmosfera pracy wzbudza niepokój i strach. Kości silnie oddziałują na odbiorcę za pomocą koloru (czerni) i światłocienia. Nawet w świetle dziennym widz odnosi wrażenie, iż jest świadkiem odkrycia miejsca zbrodni pod osłoną nocy. Stern w swoich pracach poza szczątkami używał często kawałków tkanin, rybich szkieletów, fragmentów skór czy ptasich piór. Elementy te nacechowane są znaczeniem symbolicznym, zawsze skupiają uwagę na tematyce Sternowi najbliższej - na motywie stawania twarzą twarz ze śmiercią, tworzą swego rodzaju przenośne relikwiarze.


Kształcił się prywatnie u Pawła Gajewskiego, następnie, pod koniec lat 20. w Krakowie - w Wolnej Szkole Malarstwa i Rysunków Ludwiki Mehofferowej oraz w Akademii Sztuk Pięknych u Władysława Jarockiego, Fryderyka Pautscha, Teodora Axentowicza i Stanisława Kamockiego. W okresie II wojny światowej mieszkał w lwowskim gettcie. Działał w konspiracji, uciekał z transportu do obozu zagłady w Bełżcu, uniknął masowego rozstrzelania. W 1945 wrócił do Krakowa i związał się ze środowiskiem skupionym wokół Tadeusza Kantora. Działał w odnowionej po wojnie Grupie Krakowskiej (należał do jej przedwojennych założycieli). Na przestrzeni lat 50. i 70. wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Od 1958 zajmował się kolażami, do których dołączał rybie szkielety i drobne kości oraz kawałki tkanin; kierował w ten sposób uwagę odbiorców na tematy najważniejsze dla człowieka - śmierci i przemijania.