Krajobraz, 1975 r.

POCHODZENIE:
- kolekcja prywatna, Kraków

WYSTAWIANY:
- Jonasz Stern, wystawa indywidualna, Muzeum Mikołaja Kopernika,
Frombork, 08-09.1977

"W swoich obrazach potrafił Stern przeżytemu przez siebie dramatowi nadać sens bardziej ogólny, poruszając zwłaszcza widza, który przeżył wojnę i okupację. Ale nie tylko to. Jednocześnie wciąż od nowa tworzy własny język i jego elementy, wprowadza innowacje do swego warsztatu".

– HELEN BLUM

Jonasz Stern od lat 60. tworzył abstrakcyjne kompozycje, w których nawiązywał do dramatycznych wojennych doświadczeń. Jego obrazy to osobiste refleksje nad przemijaniem oraz własnym losem. Drugim punktem odniesienia w połowie lat 60. Była pasja, której artysta oddawał się bez reszty – wędkowanie. Autor nieraz tworzył za pomocą gotowych fragmentów rzeczywistości. Po wnikliwej obserwacji, pod warstwą farby można dostrzec m.in. kawałki szmat, elementy organiczne, a także stare fotografie, a nawet fragmenty tałesów – modlitewnej prostokątnej chusty zakładanej przez Żydów podczas modlitwy. W centrum kompozycji zaprezentowanej pracy można dostrzec plątaninę form pokrytych głęboko granatowym oraz czerwonym kolorem. Spod grubej warstwy farby wyziera m.in. fragment szkieletu ryby.

Artysta niejednokrotnie nawiązuje do osobistych doświadczeń oraz procesu przemijania. Traumatycznym wydarzeniem, które zmieniło Jonasza Sterna na zawsze, było przeżycie egzekucji w trakcie likwidacji lwowskiego getta w czerwcu 1943. Twórca znalazł się w grupie osób wyselekcjonowanych do rozstrzelania. Przed salwą z pistoletów artysta upadł na ziemię, dzięki czemu uratował swoje życie. Pomimo uniknięcia śmierci dramatyczne wydarzenia i chwile, które artysta spędził w rowie, odcisnęły na nim piętno do końca życia. Autor następnie udał się na Węgry, gdzie doczekał końca wojny. Po powrocie do kraju osiadł w Krakowie, gdzie trafił do grona artystów skupionych wokół Tadeusz Kantora. W późniejszym okresie, w latach 1954-74 został pedagogiem na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych.

Jak opowiadał sam artysta: „Przez długi czas pragnąłem uwolnić się od tych wspomnień, uciekając w malarstwo, wędkarstwo, działalność społeczną. Teraz jednak, kiedy ukończyłem lat 80, znowu wracam myślą do tamtych czasów. I wciąż nie mogę pojąć, dlaczego w kraju, dla którego mam tyle uwielbienia, w kraju Cranacha, Dürera, Goethego mogła się narodzić tak okropna zbrodnia (…). Bo zawsze, nawet podświadomie, tamte przeżycia dochodziły do głosu. Namalowałem kiedyś obrazi nie wiedziałem wcale, dlaczego nadałem mu taką, a nie inną formę. Niedługo potem pojechałem do Lwowa i przyjaciel sfotografował mnie na miejscu straceń. Kiedy przypadkowo porównałem zdjęcie z obrazem, okazało się, że namalowałem to właśnie miejsce – dół” (Jonasz Stern w rozmowie z Elżbietą Dzikowską, Artyści mówią. Wywiady z mistrzami malarstwa, Rosikson Press, 2012, dostępny na: https://www.rosikonpress.com/wywiad_393/Jonasz_Stern.html).

W latach 40. artysta stworzył swoje pierwsze kompozycje abstrakcyjne, w których niejednokrotnie sięgał po technikę dekalkomanii. Technika ta polega na rozciskaniu farby pomiędzy dwiema warstwami materiału – może to być np. papier. W tym okresie jego twórczość zbliżyła się do dokonań surrealistów. W 1956 roku rozwinął swój styl pod wpływem panującego ówcześnie informelu oraz malarstwa materii. To właśnie w tym okresie twórca zaczął tworzyć reliefowe struktury, wykorzystując szkielety ryb czy inne odpadki organiczne i nieorganiczne. Wiele z realizacji z tego okresu nawiązywało bezpośrednio do tragicznej historii narodu żydowskiego w trakcie II wojny światowej i wspomnianych już osobistych doświadczeń.

Kształcił się prywatnie u Pawła Gajewskiego, następnie, pod koniec lat 20. w Krakowie - w Wolnej Szkole Malarstwa i Rysunków Ludwiki Mehofferowej oraz w Akademii Sztuk Pięknych u Władysława Jarockiego, Fryderyka Pautscha, Teodora Axentowicza i Stanisława Kamockiego. W okresie II wojny światowej mieszkał w lwowskim gettcie. Działał w konspiracji, uciekał z transportu do obozu zagłady w Bełżcu, uniknął masowego rozstrzelania. W 1945 wrócił do Krakowa i związał się ze środowiskiem skupionym wokół Tadeusza Kantora. Działał w odnowionej po wojnie Grupie Krakowskiej (należał do jej przedwojennych założycieli). Na przestrzeni lat 50. i 70. wykładał malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Od 1958 zajmował się kolażami, do których dołączał rybie szkielety i drobne kości oraz kawałki tkanin; kierował w ten sposób uwagę odbiorców na tematy najważniejsze dla człowieka - śmierci i przemijania.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.