Gobelin tatrzański, 1959/1960

SUNDERLAND Jan
Fotograf, plastyk, krytyk i teoretyk sztuki. Współzałożyciel ZPAF, odznaczony tytułem Excellence Honoraire FIAP. Autor książek z dziedziny fotografii. Uczęszczał do gimnazjum rosyjskiego w Siedlcach, które opuścił w czasach strajku szkolnego w 1905 r. Maturę zdał w Kaliszu, w Męskim Gimnazjum Klasycznym. W latach 1909-1913 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Moskiewskiego, następnie w Szkole Nauk Politycznych i Społecznych w Paryżu (1913-1914). I wojnę światową spędził w Wielkiej Brytanii, tam też wykonał swoje pierwsze fotografie. Po powrocie do kraju, w 1918 r. rozpoczął pracę w Prokuratorii Generalnej, po czym został adwokatem. Jednocześnie kontynuował fotografowanie, zajmując się przede wszystkim fotografią pejzażową oraz portretem. Wielki wpływ na niego miała twórczość Jerzego Landego oraz Jana Bułhaka. Od 1930 r. brał udział w wystawach fotograficznych, a w 1931 r. miał pierwszą wystawę indywidualną. W okresie międzywojennym był jedynym recenzentem fotograficznym, omawiającym prace z zakresu fotografii w prasie codziennej. W latach 1931-1939 publikował w Gazecie Polskiej oraz w miesięczniku artystycznym Arkady, po wojnie również w Świecie Fotografii, magazynie Foto i miesięczniku Fotografia. W 1939 r. został zaaresztowany, przez dwa dni był zakładnikiem SS w okupowanej Warszawie. Latem 1940 r. opuścił miasto i resztę wojny spędził we wsi Łętów (pow. garwoliński) jako księgowy. W czasie Powstania zniszczeniu uległy jego fotografie pozostawione w warszawskim mieszkaniu. Po wojnie, oprócz fotografowania, zajmował się działalnością dydaktyczną oraz teorią fotografii. Kontynuował krytykę na łamach czasopism fotograficznych, pisał książki związane z estetyką fotografii.