PORTRET STANISŁAWA BRYNIARSKIEGO, 1903

Portretowany, Stanisław Bryniarski (1829-1914), jeden z ulubionych modeli Jacka Malczewskiego, był krakowskim malarzem z pokolenia Jana Matejki i Artura Grottgera, uczniem Wojciecha Kornelego Stattlera, Władysława Łuszczkiewicza i Antoniego Płonczyńskiego. Jego dorobek malarski ograniczony jest do realistycznych widoków wnętrz budowli, głównie krakowskich, które uzupełniał niekiedy drobnym sztafażem. Zajmował się też kopiowaniem obrazów, które przy okazji "ulepszał". Tego mało znanego malarza rozsławiły przede wszystkim konterfekty pędzla Malczewskiego, którego fascynowała niezwykle wyrazista twarz sędziwego artysty, twarz o charakterystycznych rysach, okolona malowniczo rozwianymi włosami.

Spośród portretów Bryniarskiego najbardziej znany jest obraz Nieznana nuta z 1902 r. (MNK), w którym Malczewski ukazał swego modela zasłuchanego w melodię graną przez fauna. W innym obrazie, z tego samego roku, młoda kobieta podaje Bryniarskiemu naczynie z napojem (własność prywatna). Obok podobnych, symbolicznych kompozycji pojawiają się jeszcze portrety, które zdają się być swobodnymi szkicami malowanymi podczas wspólnych spotkań obu artystów. Do tego zespołu należy też - prezentowany tu - obraz, portret, którego kompozycję zbudował Malczewski za pomocą szybkich, pionowych pociągnięć pędzla, skupiając uwagę przede wszystkim na twarzy Bryniarskiego. Modeluje ją precyzyjnie, zaznaczając głębokie zmarszczki, charakterystyczne wąsy, rozwiane włosy. Bryniarski przedstawiony jest na ścieżce, na tle pejzażu z błękitnymi wstęgami wody i rytmem pni drzew. Podobne ujęcia powtarzają się i w innych obrazach Artysty.
Z ekspertyzy p. dr Stefanii Krzysztofowicz-Kozakowskiej, wydanej w Krakowie w dniu 9 VI 2017 r. (w załączeniu)