Autoportret w białej bluzie, 1912 r.

Autoportrety w białym stroju są wśród licznych wizerunków własnych artysty, pojawiają się kilkukrotnie. Najbardziej znany to autoportret namalowany w 1916 roku, znajdujący się w kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie. W omawianym portrecie, Malczewski prezentuje się w półpostaci, ubrany jest w białą, damską bluzkę z bufiastymi rękawami i wiązanym kołnierzem i brązowe spodnie. Artysta opiera ręce na biodrach, w prawej ręce zarys pędzli, atrybutów malarza. Autoportrety Malczewskiego już współcześnie budziły szczególną irytację krytyki, zarzucającej artyście nadmiar pychy i skłonność do "przebierania się". Portret, jak wszystkie dzieła symbolistyczne, nie poddaje się jednoznacznej interpretacji, można jedynie próbować odczytać jego znaczenie. Wizerunek, rozpatrywany na tle innych portretów artysty, w których przedstawiał się w różnych wcieleniach, zwraca uwagę połączeniem męskich i kobiecych elementów stroju. Połączenie opozycyjnych wyróżników ubioru, traktowanego jako materialny wyróżnik osobowości, oznaczać może poczucie osiągnięcia przez artystę w postępie rozwoju własnego ducha androgynicznej pełni. Idea androgyne jako pierwotnej, utraconej postaci człowieka i koniecznego celu dążeń ludzkości, wywiedziona z religii gnostycznych, stanowiła jeden z podstawowych problemów literacki i artystycznych poszukiwań okresu symbolizmu. Wcześniej była obecna w romantycznym mistycyzmie, którego Malczewski był spadkobiercą i wyznawcą. Zgodnie z przekonaniami romantyków i symbolistów, artyści i poeci, jako ludzie przekraczający intelektualne i duchowe horyzonty epoki, dążący do piękna i ideału, zawsze silniej odczuwali niepełność natury ludzkiej i potrzebę odzyskania utraconej doskonałości. Jako duchy wyższe byli bliżsi osiągnięcia ideału.

Jacek Malczewski był najwybitniejszym przedstawicielem polskiego malarstwa symbolicznego. Uczeń Jana Matejki w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (1872-75 i 1877-79) i E. Lehmana w paryskiej École des Beaux-Arts (1876-77); stale mieszkał i pracował w Krakowie. W l. 1896-1922 był profesorem malarstwa w tamtejszej Szkole Sztuk Pięknych (od 1900 r. - Akademii). Należał do Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka i do Grupy Zero. Pozostawił po sobie bogatą spuściznę artystyczną; począwszy od realistycznych obrazów przedstawiających popowstaniowe losy Polaków na Syberii, po fantastyczno-baśniowe, biblijne i symboliczno-alegoryczne kompozycje, często splecione z wątkami patriotycznymi. Ponadto malował wiele portretów, autoportretów i pejzaży.