Relief Biały XIX, 1961 r.

POCHODZENIE:
- kolekcja Galerii Kazimierza Karpuszko, Chicago
- kolekcja prywatna, Francja
- kolekcja prywatna Polska

WYSTAWIANY:
- Stażewski, Galeria Krzywe Koło, Warszawa, grudzień 1961
- Wystawa w stulecie urodzin Henryka Stażewskiego, Muzeum Sztuki, Łódź, 13.12.1994 – 26.02.1995
- Avant - Gardes Polonaises. Dialogues historiques depuis Malevitch, Musée Départemental Matisse, Le Cateau-Cambrésis, 2.07 – 1.10.2006
- De l’artiste a l’artiste, les Avant - Garde Polonaises 1957 – 2004, Galerie Denise René, Paryż
- Henryk Stazewski (1894 – 1988), Institut polonais, Paryż, 5.05 – 15.07.1997
- wystawa Museum Umeni, Olomouc, czerwiec-sierpień 2018

LITERATURA:
- Stażewski, katalog wystawy w Galerii Krzywe Koło, [red.] Anka Ptaszkowska, Marian Bogusz, Wiesław Borowski, Warszawa 1961, poz. kat. 16, s. nlb. (spis prac)
- Wystawa w stulecie urodzin Henryka Stażewskiego, katalog wystawy, [red.] Janina Ładnowska, Łodź 1994, s. 134 (il.)
- De l’artiste a l’artiste, les Avant-Garde Polonaises 1957 – 2004, katalog wystawy, Paryż 2005, s. 48 (il.)
- Henryk Stażewski. Ekonomia myślenia i postrzegania, [red.] Andrzej Turowski, Marek Jurkiewicz, Joanna Mytkowska, Wiesław Borowski, Warszawa 2005, s. 14 (il.)
- Avant-Gardes Polonaises. Dialogues historiques depuis Malevitch, katalog wystawy, Le Cateau-Cambresis 2006, s. 48 (il.)

Pozycja Henryka Stażewskiego jako najważniejszego reprezentanta polskiej abstrakcji geometrycznej była ugruntowana już w latach 50. Jednocześnie jego dorobek uznawano za wyjątkowy na tle innych dokonań twórców jego epoki. Prace jego cechujące się zdyscyplinowaniem i klarownością, bliską tradycji zainicjowanej przez Malewicza i Mondriana. Stażewski, uznany za klasyka już za życia, rozwijał swoją koncepcję reliefów, rozbudowując ją o coraz to nowsze rozwiązania. Świadomie dążył do zawężania nurtujących go problemów plastycznych, aby w każdej realizacji móc skupić się na prymarnych kwestiach i ukazywać je w sposób jasny. Już w 1960 krytycy sztuki zwrócili uwagę, że najnowsze prace Stażewskiego zbliżały się do dokonań abstrakcji geometrycznej eksperymentującej ze zjawiskami wzrokowymi, nazywanymi po paryskiej wystawie „Antagonismes” również „alchemią widzenia”, jednocześnie zauważono, że te pozornie mechaniczne i oschłe kompozycje angażują wzrok i sugerują ruch pomiędzy poszczególnymi elementami oraz cofanie i występowanie elementów z przyjętych granic. Zabiegi te zastąpiły estetykę, która, zdawałoby się, jest immanentnym komponentem dzieła sztuki, doświadczeniem fizycznym (por. „Alchemia widzenia”, „Przegląd Kulturalny” 1960, nr 46). Przypieczętowaniem jego niepodważalnej pozycji w gronie najwybitniejszych twórców posługujących się językiem awangardy było zaproszenie artysty do udziału w wystawie Construction and Geometry in Painting: from Malevich to „Tomorrow” w Galerie Chalette w Nowych Jorku. Jego reliefy zawisły wówczas obok dzieł takich twórców, jak Malewicz, Kandinsky, van Doesburg, Vantongerloo oraz Mondrian.
Malarstwo Stażewskiego, począwszy od około 1960, opierało się na konsekwentnym procesie seryjnym, w którym szereg reliefów powielał istotny w danym momencie dla artysty aspekt. Seria w tym kontekście jest decyzją arbitralną i bardzo indywidualną, jest dokonanym spostrzeżeniem, które zostaje analizowane aż do chwili wyczerpania i dojścia do ostatecznych wniosków.
Prezentowany obiekt pochodzi z cyklu zainicjowanego jeszcze w 1959, a którego pełnia ujawnia się w 1961 roku. Stażewski na przestrzeni tych dwóch lat całkowicie zrezygnował z używania innych kolorów, czyli czarnego, żółtego, szarego czy niebieskiego. Prezentowany relief należy do cyklu budowanego na powtarzalności niemalże wyłącznie jednej formy, wynikającej z prostokąta o „beczkowatym” rzucie. Elementy te, tworzone w gipsie, są powtarzalnymi odlewami, o jednakowej grubości około jednego centymetra, multiplikowane i umieszczane w różnych układach na pomalowanej na biało desce lub gipsowej płycie, tworzyły niezwykle harmonijne kompozycje. Tym samym artysta nie tylko zdecydował się na wyrugowanie zagadnienia barwy, ale także atrakcyjności i różnorodności form. Celem stało się, jak określił to sam artysta: „zawężenie problemu do jednego tylko rozwiązania – powtarzanie jednej formy w różnych układach. Przestaje istnieć zagadnienie formy, pojawia się problem stosunków, proporcji i konstrukcji” (Henryk Stażewski, [cyt. za:] Dobrochna Strumiłło, Kolorowe reliefy Henryka Stażewskiego, „Projekt” 1962, nr 4 [31]). Tym, co pozostawało w centrum jego zainteresowań, to nie indywidualne poszukiwania czy przypadkowość, lecz to, co najbliższe jest pojęciu obiektywności, oraz zbliżanie się do prawd naukowych. Posługiwanie się geometrycznymi elementarnymi kształtami wynikało z przeświadczenia o ich uniwersalnym charakterze, o zdolności wywoływania obiektywnych i identycznych reakcji u wszystkich odbiorców. Sytuacja ta umożliwia współpracę między dziełem a odbiorcą, bazującą na bezinteresownych i w niczym niezapośredniczonych środkach kontaktu, co pozwala na przekazanie prawdziwie istotnych treści.
Artysta przyznawał, że pociągające dla niego były problemy lokujące się na pograniczu plastyki i architektury. Prezentowany biały relief stanowi istotny wkład w jego rozważania dotyczące użycia formy i materiału w rozwiązaniach przestrzennych. Jednocześnie istotnym aspektem pozostawał brak zależności tych kompozycji od przydatności. Stażewski uważał, że „dzieło sztuki nie powinno wtapiać się w otoczenie, ani niczego dekorować, ani niczego ułatwiać. Powinno je artystycznie zdominować” (Henryk Stażewski, [cyt. za:] wywiad Wiesława Borowskiego, [w:] Henryk Stażewski, katalog wystawy, Galeria Foksal, Warszawa 1969). W ujęciu artysty awangardowa twórczość jest formą walki z wygodną recepcją sztuki, z kontemplacją, z przyzwyczajeniami odbiorcy. Zwieńczeniem tej walki powinna być śmierć artysty, czyli jego akceptacja na pozycję podrzędną wobec samego dzieła i ukrycie swej pychy oraz osobowości za powierzchnią malarską. Janusz Bogucki już w 1959 we wstępie do katalogu wystawy Stażewskiego w Kordegardzie napisał: „W nowych pracach Stażewskiego uderza właśnie przede wszystkim to, że są one zarazem tak sugestywnie użyteczne i tak w istocie swej nieużytkowe. Są to bowiem małe abstrakcyjne poematy, w których niezmiennie skondensowany zespół elementów formy służy wyłącznie temu, aby wyrazić najściślej pewien układ myśli i wzruszeń malarza – rezultat zarówno badawczego, jak i zmysłowo-emocjonalnego obcowania z rzeczywistością obiektywną. I oto produktem ubocznym (choć koniecznym i nieprzypadkowym) tworzenia owych poematów okazują się takie układy różnych konkretnych wartości plastycznych, które w wielu dziedzinach kształtowania, również i ściśle użytkowego, mogą być bardzo pomocne” (Janusz Bogucki, Stażewski, katalog wystawy, Galeria Kordegarda, Warszawa 1959, s. nlb.).

Henryk Stażewski to legenda sztuki awangardowej w Polsce. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1913-20. W początkach kariery malował martwe natury. Przejściowo wystawiał z ugrupowaniem "Formiści" (1922). Wziął też udział w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie w 1923 roku. O tego czasu tworzył pod wpływem konstruktywizmu. Obok kompozycji malarskich zajmował się grafiką książkową, projektował wnętrza, sprzęty, a także scenografie - były to w większości prace teoretyczne i studyjne. Polskie i międzynarodowe ugrupowania awangardy, z którymi wystawiał i współpracował jako publicysta, to kolejno: "Blok" (1924-26), "Praesens" (1926-30), "Cercle et Carré" (1929-31), "Abstraction-Création" (1931-39), "a.r." (1932-39). Należał też do Koła Artystów Grafików Reklamowych (1933-39). W 1930 roku był współorganizatorem zbiórki dzieł artystów międzynarodowej awangardy przeznaczonych dla muzeum łódzkiego (obecnie w Muzeum Sztuki w Łodzi). Po II wojnie mieszkał i działał w Warszawie. W latach 40. i 50. podejmował próby dostosowania się do postulatów sztuki figuratywnej. Z tego okresu pochodzą rysunkowe i malarskie kompozycje o tematyce pracy, budowy, a także projekty monumentalne. Po 1956 roku, uznawany powszechnie za patrona polskiej awangardy, uprawiał już wyłącznie abstrakcję o konstruktywistycznym rodowodzie. Tworzył cykle prac będących studiami płaszczyzn, linii, kolorów w różnych układach względem siebie. Przy pozorach chłodnej perfekcji umiał nasycić je emocją bezpośredniego dotknięcia, śladu ręki. Obok malarstwa i form pochodnych, jak kolaże, reliefy, multiple, tworzył formy przestrzenne i grafikę (autoryzował serigraficzne repliki swoich prac).

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.
- Do kwoty wylicytowanej doliczona zostanie opłata z tytułu "droit de suite". Dla ceny wylicytowanej o równowartości do 50 000 EUR stawka opłaty wynosi 5%. Opłata ustalana jest przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień aukcji.